Umkhicito we Sitselo Semampentjisi

Umphumela Wemhlabawonkhe

Emampentjisi ayimvelaphi  yase nyakatfo-nshona yase China. Kutsenjwa kutsi ahlanyelwa ngase Yangzi River, lapho khona tindumbu temampentjisi tatfolwa khona nakubukwa tinsuku kusuka ku 6 000.

Timbali temampentjisi taticatjangwa kutsi “liwadi lebubi”. Kangangobe emasotja abephatsa timbali temampentjisi nawengca e emperors, labekahamba emkhatsini wemadolobhaa. Timbale temampentjisi tatinekwa eminyango nakucala umnyaka lomusha. Lelimpentjisi lalibonwa njengentfo yemphilo kanye nengunaphakadze.

Leligama lembali lelimpentjisi yi Prunus persica, lekuchaza “siphiwo lesichamuka ePersia”, lekuchaza kwetfulwa kwemampentjisi ase Persia kuma Roma, lakawasakata kuletinye tincenye tasemhlabeni wonkhe. iChina namanje ihamba phambili ngekukhokha emampentjisi emhlabeni, ilandzelwe yi Italy kanye ne United States.

Tindzawo Tekukhicita eNingizimu Afrika

Incumbi yemampentjisi ase Ningizimu Afrika lakhokhwa esigodzini sase Western Cape. iCeres ihamba phambili ngekwesidlo sekugcina (litjelelikhululekile) indzawo yekukhicita emampentjisi, ilandzelwe yi Piketberg, Sifundza sase Nyakatfo, iKlein Karoo,iWolseley, iTulbagh ne Paarl. Tisindvo letincane tiphindze tikhokhwe eFree State, eEastern Cape, eGauteng, eMpumalanga, eLangkloof nase Hex River Valley.

Le Klein Karoo ibalelwa cishe yonkhe ihhafu yemkhicito wemampentjisi kulelive, nesisindvo lesikhulu lesisuka eCeres, eWolseley, eTulbagh, le Cape leseningizimu nase Worcester. Tisindvo letincane letiphindze tikhokhwe eVillierdorp, eVyeboom, le Hex River, iLangkloof East, iPeketberg neMpumalanga.

Sikhatsi Semampentjisi

Lomkhicito wase Ningizimu Afrika ugijima kusuka kunyenga yeMphala kuya kunyenga yeNdlovu Lenkhulu, kushiyane ngetinhlobonhlobo kanye netigodzi tekukhicita. Loku kuvumela lelive kutsi lihambise lesitselo kuya etindzaweni letiseNyakatfo ngesikhatsi lesikhatsi sekukhicita kwalawo mave sekuphelile.

iNingizimu Afrika, nomakunjalo, umdlali lomncane wangaphesheya, kubalela lokungaba ngetulu kwa 15 kancane kwemkhicito wemampentjisi Endzaweni yase Ningizimu. Bacudzelani labakhulu be Europe kane ne Asia yi Chile, iArgentina kanye ne Brazil.

Kutsengiswa

Umkhicito wemampentjisi ase Ningizimu Afrika engca emathani latinkhulungwane letimakhulu lamabili nelishumi ngemnyaka wa 2015 kepha abalelwa kulokumathani latinkhulungwane letimakhulu lamabili kulandzela somiso lesincane kucala ngemnyaka wa 2017. Cishe 70% wenhlanyelo ifakwa etikoteleni ngemnyaka munye, ibe incnye itsengiswa endzaweni, iyomiswa noma iyahanjiswa.

iMozambique, iZimbabwe, iLesetho, iSingapore, iUnited Kingdom, iAngola, iHong Kong, iChina, iMauritius, iSaudi Arabia ne Emirates kumelele indzawo lengiyo yalokuhanjiswako.

Translated by Phindile Malotana

Peach Fruit Varieties

Emampentjisi ngumanye etitselo letihlanyelwa eWestern Cape ngemuva kwekufika kwa Jan van Riebeeck ngemnyaka wa 1655, kwatsi ngemnyaka wa 189...more