Isthelo se-Apula le-Kei - Isthelo Esinejuzi Kanye Nameva

© Raasgat
Isthelo se-apula i-Kei apple (Dovyalis caffra) esibizwa nge-appelkoosdoring, Umgokolo, Amagokolo, wild apricot, um-Qokolo Umkokola, Dingaan kanye ne-Motlhono. I-aperikosi lomango (D. zeyheri) kanye ne-sour berry (D. rhamnoides) ngezinye iinthelo ezimbili emndenini we-Dovayalis.
I-Kei apple ayisabi isomiso kanye nombethe imuthi ohlala uhlaza okhula hlangana kwe-3 kanye ne-5 m ngobude. Itholwa eendaweni ezomileko, ezinenkuni emahlathini weenfundeni ze-Eastern Cape, KwaZulu-Natal kanye ne-Limpopo. Umuthi onamanyeva we-Kei apple wenza umthangala omuhle weentjalo. (lokha utjalwe usemaduzelani begodu upruniwa) begodu unemirabhu engakhambiko.
Istjalwesi salethwa eSewula Africa sibuya e-England ngonyaka ka-1838 sasatjalaliswa ephasini loke lapha satjalwa engadini zetlhagwini –isitjalwesi sithanda ihlabathi enetjwayi kanye nespreyi selwandle. Amathuthumbo azele i-nectar erherha amaviyaviyani kanye neenunwana lokha iinthelo zithandwa zinyoni kanye nabantu lokha amakari waso athandwa zinlwane.
I-Isthelo se-apula i-Kei siyadleka sibambeka njengethuthumbo elinejuzi-efana neaperikosi. Livamise ukufakwa emasaladini weenthelo, senza ijemu ehle begodu isebenziswa ekwenzeni amakhekhe nanyana iinselo zeenthelo. Kuqatjangwa bona sine-asidi enengi bona singadliwa ngendlela singayo-i-apula le-kei lisikwa kuhle livuvuzelwe ngeswigiri ngaphambi kokobana lingadliwa. Isthelo se-Apulesi esingakavuthwa singakheniwa amakari waso enziwe ukudla kweenlwane. Isthelo sivuthwa ukusukela ngoRhoboyi ukuya kuSewula kuncono nawuwavuna ngobunengi (usebenzisa umukhwa) ukukhandela ukuvuleka kweskhumba.
I-apula le-kei alisabi isomiso kanye nombethe begodu likhula kuhle nalitjalwe ngembewu ebuthelelwe eenthelweni ezivuthiweko. Imbewu kufanele ihlanjwe yonyiswe ngaphambi kokuyitjala.

Ukwala Kwezemaphilo

Ilwazeli lenzelwe ukufundisa kwaphela begodu akukafaneli bona lisetjenziswe njengesiyeleliso sezepilo. Ilwazeli alikenzelwa ukujamiselela iinluleko zezepilo nanyana ukulatjhwa okunikelwa ngusiyazi wezepilo.

Translated by Busisiwe Skhosana