Dzi Peach dza Afrika Tshipembe
Dzi Peache ho vha minwe ya misthelo ya u thoma u tavhiwa Western Cape nga murahu ha u da ha Jan van Riebeeck nga 1655, nga 1892 ho vha ho no vha wone muri une wa khou tavhiwa nga vhunzhi khathihi na Nectarine Cape Polony.
Peaches dzo vula ndila nnzhi dzi tshi khou itela, minwe ya mitshelo ye ya do da nga murahu ha dzo nge ya vha mutshelo wa u tou thoma wa uda Afrika Tshipembe nga nwedzi wa phando 1892. Ubva hafho wa kona uya England wa vhewa tafulani Drummond Castle steamship wa do wana mitengo ine ya vha ya khwine vhukuma kha zwe zwa vha zwo lavheleliwa.
Tshaka da Afrika Tshipembe
Huna tshaka nnzhi vhukuma dzine dza vha uri dzo tavhiwa Afrika Tshipembe, hune hu ya vha na u langiwa kana u dededziwa zwi tshi khou bva kha lushaka lune wa vha wo nanga lwone u tshi khou dededziwa nga vhadivhi na zwine zwa todiwa nga vharengi. Dza kale dzo no valelwa tshikhala nga nntswa musi nntswa dzi tshi vha hone.
Nga 2014, ye ya vha i tshi khou tavhiwa nga maanda ho vha hu Transvalia, Sunsweet, Temptation, Witzenberg, San Pedro, Novadonna, Summersun, Golden Pride, Experimental, Fairtime na Excellence.
Kakamas, Keisie na Sandvliet ndi dzone fdzine dza vha uri dzo dalesa u fhira dzinwe nga zwinwe zwa zwifhinga. Dzinwe tshaka hu vha ho katelwa na Oom Sarel, Western sun, Prof Neethling, Cascade, Supreme, Prof Malherbe, Wotemade, Goudmyn na Bonnigold.
Cling Kana Dessert
U bveledziwa ha dzi peach zwi ya khethekanyiwa zwa bva zwigwada zwivhili: huna dzi cling peaches na dessert peaches. Cling peaches dzina thambo ine ya nambatela na mutshelo, zwine zwa ita uri i konde ubva u songo thoma wa tshinyadza zwa nga ngomu. Hedzi dzi peache dzi vha dzi tshi khou shuma u vhewa kha zwikoti, hu tshi khou itwa dzi puree, jamu na dzi jellies.
Dessert peaches dzi dovha dza vhidzwa upfi dzi sina thambo ngauri thambo ya hone zwo leluwa vhukuma uri ibve. Dzone dzo hula vhukuma, dza khwatha dza sa difhese arali u tshi khou dzi vhambedza na cling peaches. Kanzhi dzi ya rengiswa dzi tshi kha di vha thethe, dzi ya vhewa nadzo kha dzi khene na u baga.
Mushumo
Peache dzo dala vhukuma nga fibre, vitamin na dzi mineral dza dovha dza vha na zwithu zwine zwa vha na mbuyelo kha mivhili ya vhathu, na zwithu zwine zwa thusa kha uri usa tavhanye u hula lukanda lwa mutshelo lu ya lea fhedzi thambo unga i lata.
Unga ala o ralo, kana wa ala kha dzi salad kana omiswa kana o vhewa kha dzi thini kana ashuma kha u ita dzi chutneys, sauces, confiture, jams na kha zwa u baga. Dzi ya shuma kha u ita juice na pureed.
Zwa Ndeme
Musi u tshi khou renga mutshelo mutete, u fanela u sedza vhutete, u khwatha, na u vha na muvhala wo thanyaho. Mutshelo une wavha mutete na u khwatha unga zwila na zwezwo. Naho zworalo ine ya vha i tshi kha di vha yo oma unga kona u vha wo i vhea lwa tshifhinga nahone inga vhibva nga u i litsha kha ndongwana na minwe mitshelo u fana na apula na miomva. Unga kona u dzi vhea na kha zwikwatudzi.
Unga kona u nntsha thambo nga u tou fhandula peach nga ndila ya vhudi, wa kona u bvisa thambo wa vhea zwipida thungo.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe