Tshaka dza dzi Citrus

©Louise Brodie
©Louise Brodie
©Louise Brodie
©Louise Brodie

Maswiri
Maswiri ane avha uri ndi one ane a bveledziwa nga vhunzhi Afrika Tshipembe ndi Navels na Valencias. Navels dzi a tavhanya u vhibva u fhira Valencias. Dzi navel dzi taluswa nga uvha hadzo thukhu dzine dza thoma mathomoni a mutshelo. Mitshelo yo riniwa dzina la navel sa vhunga zwi tshi vha zwi tshi khou sumbedza mvumbo ya muthu ya navel. Valencias dzo riniwa ho sedziwa dorobo ya Spanish ya Valencia naho huna uri vhubvo hayo ha vhukuma hu sa divhei. Dzi Valencias dzi ya difha vhukuma dza dovha dza vha na lukanda lune lwa vha uri lwo sekena u fhira lwa navel nahone kanzhi dzi vha dzi tshi khou tavhelwa u ita juice. 

Maswiri u swika zwino ndi yone citrus khulwane vhukuma ine ya vha na 60% ya dza Afrika Tshipembe dzine dza vha dzi tshi khou iswa kha manwe mashango. Valencia ya Afrika Tshipembe ndi yone Citrus ine ya tavheswa nahone iya vhuisa vhukuma ngauri ivha i tshi khou bveledza nnzhi dzine dza vha uri dzi ya bva Afrika Tshipembe.

Zwikavhavhe na Limes
Hezwi ndi zwithu zwivhili zwine zwa vha uri azwi fani. Zwikara zwi ya tavhiwa fhethu hune ha vha uri hu ya rothola ngeno dzi lime dzi tshi nga tavhiwa hune ha vha uri hu ya fhisa vhukuma mitshelo hei yothe I ya vhavha nahone iya shumiswa u mona na lothe kha zwithu zwine zwa vha uri zwo ya nga u fhambana. Nga nnda ha uri iya shuma kha zwiliwa na zwithu zwo tou raloho zwikara na lime zwi ya dovha zwa shumiswa sa mishonga, kha zwithu zwa u dola na zwa u tanzwa. Zwa u todiwa nga huhulu ha zwikara zwo ita uri zwi tavhiwe nga vhudalo Afrika Tshipembe ro sedza kha zwa citrus kha minwaha ya zwino.

Mitshelo ya Ndirivhe
Grapefruit ndi dzone khulwanesa kha lushaka lwa dzi Citrus. Nga zwa sialala dzi ya kona u liwa ma zwiliwa zwa nga matsheloni na u dovha dza itwa juice. Vhubvo ha dzina zwi vha zwi tshi khou ambelwa u hula ha ndowelo, sa vhunga mutshelo u tshi hula wo tumana na hone na mbonelo ya hone ya tou nga heneila ya tshitoko tsha ndirivhe. Hei mitshelo iya khethekanyiwa ya bva zwithu zwitshena na u dala ha ndirivhe. Dzi ya vha dzina lycopene, ine ya disa mivhala ya pink na mutsuku. Vhathu vha u renga vhane vha divha zwithu zwavho vha toda tsuku kha maraga hangei Far East ndi hone hune ha vha uri hu khou rengisesa vhukuma na u alusa ndowetshumo ya Afrika Tshipembe.

Citrus Thethe
Citrus thethe ho vha hu tshi khou ambiwa dzine dza vha uri dzo no bva lukanda nahone tshinwe tshifhinga hu ya pfi dzine dza sa konde u sotolea. Hezwi hu vha ho katelwa mandarins, clementines, satsumas, mineolas na tangerines. Hei mitshelo ine ya difha i ya todea vhukuma kha shango nga mulandu wa u difha na u sa konda u sotolowa. Hedzi citrus thethe dzi ya todiwa vhukuma nahone dzi khou hula lune lwa mangadza kha shango lothe, hune Afrika Tshipembe nahone dza vha dzi tshi khou hula dzi tshi khou todea vhukuma.

Kumquats
Kumquats ndi thukhu, dzine dza vha na muvhala wa tada. Ngeno makanda ahone atshi nukhelela, mutshelo wa hone uya vhavha. Mutshelo unga liwa wo tou bikiwa, fhedzi kanzhi u shumiswa kha u ita dzi marmalades, jellies, na zwinwe.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe

Grapefruit

Grapefruit ndi muri une wa vha hone nga murahu ha musi ho tanganiswa pummelo (ine ya nwaliwa hafhu sa pomelo) na maswiri au difha....more

Tshikavhavhe

Zwikavhavhe, zwi divhelwa u vha na muvhala wa tshitopana na mudifho une wa vhavha, ndi munwe wa mutshelo wa citrus une wa vha wa ndeme vhuku...more

Lime

Lime dzi ya kona u tshila fhethu hune ha vha uri ho linganela. huna lutendo lwa uri dzi vha dzi tshi khou bva Southeast Asia – uya vhubvad...more

Orange

U swika zwino maswiri ndi mutshelo une wa vha muhulwane une wa bveledziwa Afrika kha Tshipembe wa dzi citrus. A ya swikisa 60% ya ane avha a...more

Soft Citrus

Huna u fhambana ha dzi tshaka dza dzi citrus dzine dza vha uri dzo tavhiwa Afrika Tshipembe. Hezwi unga kona u zwikhethekanya zwa bva zwigwa...more