Huna u fhambana ha dzi tshaka dza dzi citrus dzine dza vha uri dzo tavhiwa Afrika Tshipembe. Hezwi unga kona u zwikhethekanya zwa bva zwigwada zwiraru: mandarins, clementines, na satsumas. U ta lushaka lwa u tavha zwi ya bva na kha vharengi, na nyimelo ya fhethu hune ha vha uri hu khou tavhelwa hone.
Mandarin Oranges
Mandarins na tangerines ndi mutshelo muthihi. U fhambana ha madzina zwi vha zwi tshi koiu bva kha hune ha vha hu tshi khou humbuleliwa uri mutshelo ubva hone. Mandarin hu vha hu tshi khou ambiwa dzi citrus thethe dzine ha dzhiiwa upfi dzi vha dzi tshi khou bva southwest China, ngeno dzi tangerines dzi tshi humbuleliwa uri vhubvo hadzo ndi Tangiers, dorobo ine ya vha Morocco.
Mandarins, naho zwo ralo, hu humbuleliwa uri ndi vhafuli vha mutshelo wa daka wa swiri une wo vha u tshi hula northeast India lwa minwaha ine ya fhira 3 000 yo fhiraho. Ubva hafho dzi citrus dza kona u wana ndila ya uya China, ubva hafho dza ya Europe na North Afrika.
Nga 2017, mandarins ho vha hu yone citrus ine ya vha uri yo tavhiwa nga vhunzhi, yo vha i tshi dzhia zwine zwa swika 75% ya fhethu hothe hune ha vha uri hu khou bveledziwa. Ngeno huna uri huna mbalo ine ya vha khulwane ine ya vha yo tavhiwa ya, Nardorcott yo vha yo tavhiwa nga vhunzhi, zwine zwa swika 37% ya zwimela zwothe. Nova yo vha yo swikisa 19% na Tango yo vha i tshi imelela zwine zwa swika 12% ya fhethu hothe huer ha vha uri hu khou bveledziwa.
Nardocott yo vha hone lwa minwaha ine ya fhira 40 ho vha ho tanganiswa mbeu ya Murcott kha tshititshi tsha u gudela hangei Morocco. Vhatavhi vha zwi vhona uri mutshelo wo xedza mvumbo ya wo nga mulandu wa usa bebiswa. Holu lushaka lu ya todea nga vhunzhi nga mulandu wa uri a luna thambo, u ya lea wa do vha wa vha na swigiri na muthetshelo.
Lushaka lu fhasi ha mulayo wa uvha na dzi pfanelo, na Nardorcott Protection Company Morocco hu vha hu tshi khou langiwa dzi pfanelo dza miri Northern Hemisphere na Citrogold Afrika Tshipembe vha tshi khou langa vha Southern Hemisphere. Ya khwinesa ya Afrika Tshipembe ya Nardorcott i vha i tshi khou rengiswa fhasi ha ClemenGold® brand. Mutshelo u thoma u kaniwa ubva nga nwedzi wa Shundunthule u swika Fulwi.
Clementines
Clementines hu humbuleliwa uri dzo vha hone nga khombo vhukati ha u tanganiswa ha mbeu ya mandarin. Huna u humbuleliwa zwa u tanganiswa zwo tumbuliwa nga vha zwa kereke vha French vho, Clément Rodier, kha tsimu ya dzi tsiwana ine ya vha Algeria. Fhedzi hu si kale ha dovha hafhu ha da zwinwe, zwine zwa vha zwi tshi khou ri dzi vha dzi tshi khou bva nga mbebo, vhunga dzi tshi taluswa na canton Mandarin ine ya vha i tshi khou hula China.
Nga 2017, clementine yo imelela zwine zwa swika 17% ya mbalo yo fhelelaho ya dzine dza vha uri dzo tavhiwa Afrika Tshipembe. Huna dzi tshaka dzo yaho nga u fhambana dzine dza vha uri dzi khou tavhiwa, fhedzi ha u bveledza ho dalesa Nules, ine ya vha na zwine zwa swika 73% ha fhethu hothe hune ha vha uri hu khu bveledziwa. lushaka holwu lwo tumbuliwa nga 1953 tsini na dorobo ya Nules Spain. Mutshelo u thoma u kaniwa ubva nga Lambamai u swika Fulwi.
Esbal ine ya vha ya vhuvhili kha u divhea, ine ya vha na 7% ya fhethu hune ha vha uri ho tavhiwa.
Satsumas
Satsumas dzi vha na mitshelo ine ya vha mituku ine ya vha na tshivhumbeo tshine tsha nga tsha pfumo line la vha lo adza fhasi. Tshinwe tshifhinga dzi nga mukulo zwituku, zwi ya konda uri dzi vhe na mbeu, dza vha na zwine zwa vha nga ngomu zwine zwi ya leluwa u sotola. Afrika Tshipembe dzi dovha hafhu dza divhiwa sa zwinerengisi.
Huna u humbuleliwa ri vhubvo hazwo ndi China, fhedzi dzina zwo li wana kha vhupo hune ha vha South West ya Japan, zwo thoma u vha hone minwaha ya 700 yo fhiraho.
Nga 2017, dzo vha dzi tshi khou swikisa 9% ya fhethu hune ha vha uri dzo tavhiwa hone. Ngeno huna uri huna u fhambana ha dzi tshaka dzine dza vha uri dzo tavhiwa. Ine ya vha uri yo tavhiwa nga vhunzhi ndi Miho Wase. Holu lushaka lune lwa tavhanya lwa hula lu ya swikisa 75% ya fhethu hothe hune ha vha uri lwo tavhiwa hone nga 2017. Lushaka lune lwa vha uri lwo nwaliswa nga vho 1960, lwo vha lwo bveledziwa Japan ubva kha Miyagawa Wase satsuma. Fhedzi lushaka holu alu ngo tou swika he lwa hula kha zwa u rengisa Japan u fana na zwine lwa vha zwone Afrika Tshipembe.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe
Dzi citrus dzine dza vha thethe hu vha hu tshi khou ambiwa u khethekanyiwa ha dzi citrus dzine dza vha na lukanda lune lwa vha uri a lwo ngo...