Lwendo lwa uya Cofimvaba kha ḽa Eastern Cape

Jo-Anne Smetherham u amba nga ha zwiṱori zwa musi atshi khou ya kha GAPA (Grandmothers Against Poverty and Aids) makhulu vho-Felicia Mfamana muḓini wavho Cofimvaba kha ḽa Eastern Cape Afrika Tshipembe.

Miḓi ya musi vha tshi kha ḓi vha Vhaṱuku

©Eric Miller

Ro vha ri tshi ya Eastern Cape u wana vho Felicia Mfamana, u wana fhethu hune vhunzhi ha vhakegulu vha GAPA (Grandmothers Against Poverty and Aids) vho hulela hone. Nzudzanyo dzo vha dzi tshi khou ri Felicia uḓo ṱangana na riṋe nnḓa ha bannga ya ABSA tsini na nḓila ya u dzhena kha kusi kwa Cofimvaba.

Musi ri tshi swika, ra vhona zwithu zwiṱuku, tshiimiswa tshiṱuku nnḓa ha bannga. Ri tshi kha ḓi vha kule, tsha tshi tshi vhonala tshi tshiṱuku kha uvha fhethu ha vho makhulu. Vhafumakadzi vho vha vho ambara dzi berethe dza phephulu ine ndo vha ndi tshi i vhona nga maanḓa kha Felicia o i ambara, na ngoho ha vha hu ene. 'ndo takala nga maanḓa no swika, 'a ralo, a thoma uri ḓivhadza kha vhahura.

Ra tshimbila nga goloi ye ra vha ro tou i hira ra tshimbila kha dzi nḓila dza uya kha kusi kwa hune a bva hone. Ndi fhethu hune vhadzulapo vha nga si kone uya arali hu swondaha, arali husina tshiendedzi tsha nnyi na nnyi, kana mvula i tshi khou na. Ubva hone a bva hone Felicia uya kona uvhona miedzi ya kusi kwa hawe.

Nnḓu ya hawe i kha tshikwara, havha na mahatsi nga fhasi. U tshi kha ḓi vha kule uya kona u vhona ḓaka ḽine ṅwana wawe Nomanani a reḓa hone khuni, a tshimbila o hwala dzanda kha ṱhoho u swika hayani, nga murahu ha hezwo ha vha na dzi thavha. Muḓini wa hawe huna nnḓu ya rannḓavhula ubva hune avha atshi khou bva, yo pendiwaho nga mivhala uya kha, pinki na tshitopi, heyo mivhala ya vhuḓi ire kha kusi kwa Eastern Cape.

Ho fhumula nga nnḓani ha muungo wa zwiṋoni mahatsini, na muya, nga zwifhinga, na ulumelisana havha hura vha tshi khou fhira. U tingeledziwa ndi ha maṱhakheni, fhedzi vha ha Mfamana, sa minwe miṱa ya Eastern Cape, vha khou tambula vhukuma.

U Khethekanywa nga midi

©Eric Miller

Felicia na muṱa wawe wa Cape Town, na munwe ure kha kusi kwawe, vho thusa kha u bveledza. O khethekanyiwa a bva zwithu zwivhili. Huna Khayelitsha hune a dzula hone hua tambuliwa vhukuma, tshiṱaratani tsha hawe ho sokou dala dzi nnḓu, na vhugevhenga ho ḓala, u ralo. Mbilu yawe i kusini kwa hawe, fhedzi vhana vhawe Cape vha ya muṱoda nae.

Nga murahu ro mudzhia ra muisa kha mukoma wawe kha kusi kwa nga tsini. Goloi ha swika he ya vha i si tsha kona uya phanḓa ra mu tsitsa. 'zwoluga, asi kule naluthihi,' aralo, khofheni ho tsha. Ra muvhona atshi khou tsa tshikwara, nga u ṱavhanya nahone o ḓi vhudza, nga luvhilo luthihi, na vhuḓifulufheli.

O vha ana nḓila ya u tshimbila, musi atshi khou ḓi tshimbila atshi ya ro vha ri tshi khou to vhona berethe fhedzi, ri a i livhuwa berethe ya phephlu.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe