Va Pedi

© Dr Peter Magubane

Va Pedi khale aku hlamuseriwa vanhu lava vulavulaka xiSotho vale xifundzheni xa Mpumalanga na Northern Province e Afrika Dzonga. Masiku lawa mintlawa leyi yi cinciwile yivuriwa Northern Sotho.

Va Pedi, tani hilaha switwisisekaka hakona, va xiphemu xa tindzhawu ta Highveld ta va Sotho lava tshamaka ekusuhi na Polokwane (Pietersburg). Swintlawa ntlawani swin’wana swa Northern Sotho, leswi swotala swinga tshama swilawuriwa hi va Pedi, hileswi kumekaka eka vaSotho va Lowveld naswona ehansi ka tintshava ta Drakensberg, xikan’we na VaSotho vale vuhuma dyambu eka ndzhawu ya Mapulaneng, ku kongoma e Lydenburg.

Translated by Ike Ngobeni

Nhluvuko wa Rixaka ra va Pedi

Loko vangase hluriwa hima British, va Pedi va susiwile kuya eka tindzhawu leti hlayisiweke ximfumo. Ekusunguleni akuri eka kaya nkulu ra va ...more

Ku Avana hi Rimbewu eka va Pedi

Kuya hi xintu, ndzhavuko wa va Pedi wuhambanyisa swinene swiyimo kuya hi rimbewu. Leswi swive na xiave swinene eka swiphemu swotala swa vuto...more

Ku Avana ka Rimbewu eka va Pedi

E maninginingini ya matimba ya vona va Pedi kumbe Maroteng, ehansi ka vurhangeri bya Thulare (kwalomu kava 1790—1820), ava tshamela kuya p...more

Kukula ka Munhu wa mu Pedi

Kufana na vanhu hinkwavo lava vulavulaka tindzimi ta xintima, vukati bya xiPedi (lenyalo) abyi endli leswaku vuxaka exikarhi ka vanhu byiva ...more

Vutshila na Swokhavisa swa xiPedi

Swokhavisa swankoka swa xi Pedi swikatsa timbita, ku penda tiyindlu, swivatliwa (ngopfu ngopfu swo endla ngoma), tinsimbi xikan’we na vuhl...more

Nhlangano wa va Pedi Evanhwini

Kufana na vaSotho na vaTswana, va Pedi, eka minkarhi liya ya khale, vahanyile eka miganga leyikulu leyi ayi avanyisiwa hi mintlawa ya kgoro ...more

Nhlangano wa Tipolotiki wa va Pedi

Va Pedi vatshama vava na vulawuri ehenhla ka tindzhawu totala leti atiri ekusuhi na milambu ya Limpopo, Vaal na Komati, matimba yavona aya s...more

Vukhomba bya Vaxisati vava Pedi

Hisiku leri madlala (ngoma) ya majaha ya va Pedi bogwera loko yihela, tikhomba byale (ta vaxisati) ta nghena. Kuya ntsena vanhwenyana lavaha...more

Ngoma ya Majaha ya va Pedi

Nkarhi wa ngoma, lowu awuri (nasweswi wahari) hi xixika nkarhi hinkwawo, awuya hivukona bya n’wana kumbe ntukulu wa hosi exikarhi ka swigw...more

Va Pedi va Afrika Dzonga

Kuya hi ndzhavuko lowu tivekaka, va Pedi vanga landzelerisiwa kukondza hiya fika e Maroteng, swihluke swa va Kgatla, namuntlha i xirho xa nk...more