Nhlangano wa Tipolotiki wa va Pedi

© Dr Peter Magubane

Vulawuri bya va Pedi

Va Pedi vatshama vava na vulawuri ehenhla ka tindzhawu totala leti atiri ekusuhi na milambu ya Limpopo, Vaal na Komati, matimba yavona aya sukela exikarhi laha namuntlha kutivekaka tani hile Sekhukhuneland, laha ndzhawu yale xikarhi akuri exikarhi ka milambu ya Olifants na Steelpoort. Hambi leswi mintlawa leyi ayiri ehansi kavona ayi languteka yi tsakela vulawuri lebyi, vulawuri lebyi abyi hlayisiwa hi va Pedi. Ekusunguleni akuri nhlohletelo wava Pedi leswaku tihosi letinga hansi ka vona vateka vavasati vavona kusuka evuhosini lebyi fumaka.

Kuringana malembe lawa yotala, leswi swiendle leswaku maendlelo lawa ya vanga ku vana vavona va majaha na vadyi vandzhaka va boheka ku tekana hi xixaka, xikan’we naku hakela ntsengo wale henhla swinene wo lovola eka Maroteng hikokwalaho ka nkateko lowu. Vurhangeri bya va Pedi na tihosi takona vahetelele vatikuma vari eka vuxaka lebyi abyinga chucheki byo pfumala ndzingano.

Ku engetela eka mali yo lovola, tihosi letintsongo ati languteriwa kuva ti xixima hosi leyikulu hitindlela tin’wana, xikan’we naku tshama varikarhi vayitivisa hi mintirho yin’wana ya nkoka, kufana naku yimisiwa ka madlala kumbe ngoma.

Kuya hi leswi aswi tivekisa xiswona, khoto ya hosi nkulu ayiri yin’wani ya laha aku langutisisiwa milandzu ya vanhu kambe, matirhelo yayona aya langutana na timhaka ta tipolotiki, kufana na vuxaka exikarhi ka mintlawa, timhaka ta mindzelekani xikan’we naku siyelana vuhosi. Kuvulavula exikarhi ka hosi nkulu na tihosi letin’wana letintsongo aku tirhisiwa maendlelo lawa yo tika yaku tirhisa ntsumi (batseta).

Translated by Ike Ngobeni