Ti Mango eAfrika Dzonga

© Westfalia Fruit

Ti mango tinga byariwa eka tinxaka ta maxelo yo hambana kusuka eka lawa ya tsakamaka kuya eka lawa yanga oma. Ti mango totala ta Afrika Dzonga ti huma e ndzhawini ya Hoedspruit exifundzheni xa Limpopo. Hambi leswi ti mango ati byariwa eka tiko hinkwaro ta Afrika Dzonga kuringana malembe lawa yotala, swimilani swa ti mango swisungule kuva kona exifundzheni xa Western Cape eka malembe lawa ya 21st century. Leswi swipfunete ku engetelela nguva ya ti mango kuya fika eku heleni ka May tani hileswi Western Cape yitivekaka hiku hlwela ka nguva ya mihandzu loko ku pimanyisiwa na swifundzha swin’wani leswi humelerisaka mihandzu kufana nale Northern Cape. 

Ti mango tikumeka hi nkarhi wa ximumu e Afrika Dzonga, laha xisungulaka hi November kutani xiva emaninginingini hi January na February. Nguva ya ti mango yisungula hi muxaka wa leti ta nhlonge yo tshuka ta Tommy Atkins kutani yi hetelela hi leti ta muxaka wa rihlaza ta Keitt. Muhlovo wa nhlonge wu kombisa ku vupfa. Ku nuhetela rinhu leringa khoma mango e makumu i xikombiso xo antswa xaku vupfa ka wona. Mango leyinga vupfa yina nuhelo wa muhandzu walowo. 

Xiphemu lexi xa ti mango xi languta eka vuhumelerisi bya ti mango, maendlelo ya vurimi, ku khomiwa na switirhisiwa swa ti mango naswona ku naveriwa ku hlohletela ku dyiwa na kurimiwa ka mihandzu leyi yotsokombela naku amana.

Translated by Ike Ngobeni

Ntshovelo Naku Vupfa ka ti Mango

Ti mango I misinya leyi tsalaka hiku hambana eka mihandzu, leswivulaka leswaku lembe rinwani na rin’wani yitswala mihandzu leyi hambanaka ...more

Ndlela yo Rima ti Mango

Ti mango i mihandzu leyi cinca cincaka lembe na lembe, laha wunga kotaka ku humesa mihandzu leyikulu eka lembe rin’we kutani yi hunguta mb...more

Tinxaka ta ti Mango

Eka n’wamapurasi wa ti mango, ku hlawula muxaka wa mango lowu byariwaka swiya hi swilo swofana maxelo, nkarhi waku vupfa...more

Vuhumelerisi bya ti Mango

Ti mango i wun’wana wa mihandzu leyi tolovekeke naku tirhisiwa ngopfu emisaveni laha vuhumelerisi byinga languta ngopfu e Asia, ngopfu ngo...more

Ti Mango

Ti mango (Mangifera indica L.) i muhandzu wa tiko ra India, Pakistan, na Philippines. Tikula kahle swinene eka tindzhawu ta subtropical leti...more

Switirhisiwa swa ti Mango

Swibyariwa swa ti mango ta Afrika Dzonga switala ku lulamisiwa swiva timango to omisiwa, atchar, na juzi....more