Tlhagiso ya Leungo la Thapo

Dikgaolo-Tlhagiso

©Louise Brodie

Afrika Borwa ke motlhagisi yo mogolo go gaisa wa leungo la thapo mo Afrika, fela o rwele maikarabelo a mo go ka nnang 16% ya tlhagiso mo Sephatlo-fatsheng sa Borwa, le fela 1% ya tlhagiso ya lefatshe ka bophara. Le gale, Afrika Borwa e iponetse tumô ka ntlha ya boleng jo bo tswileng diatla jwa maungo a yona, a ka go sa makatseng a batliwang thata, segolobogolo kwa Yuropa le United Kingdom. 

Leungo la thapo le tshameka karolo e e botlhokwa mo hisetoring ya naga, ka go nna leungo la ntlha go ka romelwa-ntle; ka Ferikgong wa 1892 fa dipotomêntê di le 14 tsa diperekisi di ne di romelwa kwa England ka Drummond Castle - sekepe sa mosi. Jaaka go begilwe ke Post Harvest Innovation, kwa tlase ga 5% ya leungo e ne e senyegile fa e fitlha kwa e neng e ya teng dibeke di le mmalwa moragonyana.

Seno se ne sa bontsha fa go kgonega gore Afrika Borwa e romele-ntle maungo ka katlego goya kwa dinageng tse dingwe. Diperekisi di ne tsa rekiswa kwa mmarakeng wa Covent Garden wa kwa London, ka tlhwatlhwa e e fetang e e neng e lebeletswe. 

Leungo la thapo le na le ditlhokegô tse di farologaneng tsa paka-ikhutso, go ikaegile ka leungo le le rileng le sejadi sa leungo. Seno se raya gore maungo a tlhoka paka-potlana ya bosa jo bo tsididi pele a ka thunya. Maungo a tlhagisiwa mo diporofenseng tsotlhe di le robongwe tsa Afrika Borwa, fela tlhagiso ka bogolo e kwa Kapa Bophirima, kwa maemông a bosa a leng molemô go feta mo tlhagisong ya leungo la thapo. 

Tlhagiso ka bontsi e tsepamisitswe mo diperekising, diapolekose, di-nectarine le meretologa, ka mo go ka dirang 350 000 tons ya maungo ano go go tlhagisiwang ngwaga mongwe le mongwe. Diperekisi le di-nectarine di dira go feta halofo ya seno. Dielô tse di potlana tsa cherry le tsona di a tlhagisiwa, mme dielô tsa lychee di oketsegile ka go tsepama mo dingwageng di le mmalwa tse di ntseng di feta.

Mebaraka

Mo go ka dirang 20% ya leungo la thapo la Afrika Borwa go romelwa ntle, fa mo go setseng go jewa fa gae. Boleng-tlhwatlhwa jwa bodirelo jwa Afrika Borwa jwa leungo la thapo bo fopholetswa kwa godimo ga R2 billon, mme gotswa mo go seno 70% e dirwa gotswa mo dithekisong tsa maungo a a foreshe. 

Leungo la thapo ga se fela monna-le-seabe yo o botlhokwa go ekonomi ya selegae, fela gape ke monna-le-seabe yo mogolo go tlhamo ya ditiro kwa dikgaolong tsa metsemagae, ka go thapiwa ga badiri ba ba ka fitlhang go 24 000 le ka baikaegi ba ba ka fopholetswang go 95 000. 

Translated by Nchema Rapoo