Vhupo Hune ha vha hu Tshi Khou Bveledziwa Khaho
Afrika tshipembe ndi vhone vhabveledzi vhahulwane vha mitshelo ya thambo fhedzi i dovha ya vha na zwine zwa swika 16%ya zwine zwa bveledziwa Southern Hemisphere, na 1% ya zwine zwa bveledziwa kha shango lothe. Naho zwo ralo Afrika Tshipembe ho no vhan a dzina lihulwane nga mulandu wa hei mitshelo, zwine zwi ya pfala ngauri i vha i tshi khou todea, nga maanda Europe na UK.
Mitshelo ya thambo yo shuma vhukuma kha divhazwakale ya heli shango ngauri yo imelela mutshelo wa u tou thoma uya mashangodavha; nga nwedzi wa Phando 1892 musi hu tshi isa dzi case dza 14 England tafulani Drummond Castle - a steamship. Sa zwe zwa ambiwa kha muvhigo nga Post Harvest Innovation, zwine zwa vha fhasi ha 5% ya mitshelo yo vha yo tshinyadziwa musi i tshi swika he ya vha i tshi khou ya hone nga murahu ha dzi vhege thukhu dzi tshi fhela. Hezwi zwo sumbedza uri zwi ya konadzea uri Afrika Tshipembe liise mitshelo kha manwe mashango. Ma peache o swika he arengiswa na London's Covent Garden nga mutengo une wo vha u songo lavheleliwa.
Mitshelo ine ya vha na dzi thambo ina zwithu zwine ya toda zwine zwa vha zwo fhambana ri tshi sedza mafhungo a u dzula zwi bva na kha tshaka ya mutshelo. Hezwi zwi vha zwi tshi khou amba uri iya toda tshifhinga tsho imaho ngauri uri dzi kone u awela. Mitshelo hei iya bveledziwa ka mavundu othe a tahe, fhedzi u bveledziwa ho dala nga maanda Wetern Cape, hune mutshelo wa hone uvha u tshi khou tikedzana na mutshelo wa thambo.
U bveledziwa hu vha ho disendeka kha dzi peaches, apricot, nectarine, na dzi plum dzine dza vha na zwine zwa swika 350 000 tons ya hei mitshelo i tshi khou bveledziwa nwaha munwe na munwe. Dzi peache na dzi nectarine nga maanda dzi vha dzi tshi khou imelela zwine zwa swika nga vhukati ha hezwi. Hu ya vha na dzi cherry thukhu dzine dza bveledziwa na dzi lychee zwi khou di hula uya kha minwaha ine ya khou tevhela.
Makethe
Zwine zwa swika 20% ya mitshelo ya dzi thambo iya bviswa ya ya mashango davha, ngeno yo salaho i tshi liwa henefha Afrika Tshipembe. Ndeme ya mitshelo ya Afrika Tshipembe ya dzi thambo i humbulelwa u swika henefha kha R2 Billion, zwine zwa vha henefha kha 70% i vha I tshi khou shuma i tshi kha di vha thethe.
U vha hone ha mitshelo ya thambo azwi tou amba fhedzi uri ndi mitshelo ya ndeme i dovha hafhu ya kona u sikela vhathu mishumo mahayani, hu ya kona u tholiwa vhathu vhane vha swika 24 000 vhane vha vha na vhathu vha 95 000 vhoditikaho ngavho.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe