Ketekô ya Go Tla Gae Mo Ngwaong ya SeXhosa

Goldie Qayiya o tlhalosa ketekô moletlo ya go tla gae ga leloko la lapa le taletso ya setšhaba sotlhe go tsenela ketekô.

Go Tla Gae Ga Ngwaga le Ngwaga ga Otto Qayiya

©Eric Miller
Letsatsi morago ga gore Otto a tle gae ka malatsi a gagwe a boikhutsô a Sedimonthole, re ne re reka nku go e tlhabela ketekô moletlo. Nna le Otto re ne re ya kwa moagisaning wa rona Rre Madondile mme re mo duele R300 kgotsa R400 mo seatleng, mme mo thapameng eo yo mongwe wa barwa ba ga Rre Madondile o ne a re tlisetsa phologolo eo.
Ênê le Otto ba ne ba e tlhaba. Fa barwa ba rona Vusi le Phumie ba ne ba setse ba godile, e ne ele bona ba ba tlhabang. Ga go thata – ba gola ba bona gore go tlhabiwa jang, ka jalo ba itse.
Re ne re laletsa ditsala tsa rona, baagisani le masika go tla go keteka, ka go bina le mmino, go go tswelelang Lamatlhatso lotlhe. E ne ka metlha ele mafêlô a beke a a itumedisang. Fa nama e butswa, re ne re ala meseme fa fatshe mme rotlhe re dule mo go yona, basadibagolo ba dutse mo sêkêlêng, basadi ba ba golwane mo go e nngwe, makgarebe mo go ya boraro, fa bana ba le kwa ntle.
Banna ba ne ba dula gaufi le lesaka. Re ne re fetisa mogope wa nama go dikologa sêkêlê nngwe le nngwe, mongwe le mongwe a topa lenathwana go fitlha nama e fela.
Banna ba ne ba ja pele, mme go latele basadi. Eno ke tsela e baXhosa ba ntseng ba ja ka yona mo nakong e telele. Re ne re na le dipoleiti, fela di ne di diriswa fela ka dinako tse di kgethegileng le ka maso. Mo nakong tse dingwe tsotlhe, le ka meletlo tota, di ne di dula mo kôbôtlông.

Mongwe le Mongwe o Laleditswe

©Eric Miller
Fa moeng a ka fitlha ka nako ya moletlo, re ne rere, ‘Tlaya o je le rona.’. Ga ise nke re kobe batho. Baagisani ba rona ba tlile kwa meletlong yotlhe ya rona mme le rona re tswa kwa meletlong yotlhe ya bona. Ke tsela e re rutilweng ka yona.
Go ne go sena ditsidifatsi ka nako tseo, mme re ne re na le ditsela tse di kgethegileng tsa go somarela nama morago ga go tlhabiwa ga nku. Batho bangwe ba ba senang ditsidifatsi le jaanong ba santse ba dirisa tsela enô. Santlha re ne re ntsha sebete, makgwafo le mateng mme re di tlhatswe le go di apaya.
Mo letsatsing le le latelang, re segelela maoto gore a apewe, gongwe ka dijo tsa motshegare. Morago ga fao, mmele wa nku o ne o tshelwa letswai. Nama e ne e pegwa mo leboteng la lesaka kwa ntle, e tshetswe letswai fa godimo. Mme e ne e khurumetswa ka matlhare a ditlhare, gore dintsi di seke tsa e bokanela.
Moraga ga malatsi a le matlhano, fa nama e omeletse go le gonnye, re ne re e tsenya mo ntlong ele mo godimo ga lesenke, re e khurumetse ka letsela mme re e tsenye mo kôbôtlông.
Dilo tseno tsotlhe di tshola nama ele foreshe. Morago ga sebaka se se ka nnang beke le halofo, nama e ne e omile fela e somaregile, e siametse go ka apewa. Re ne re apaya bontlhanngwe jwa yona tsatsi le tsatsi mme mongwe le mongwe yo o e batlang o ne a bona lenathwana.

Translated by Nchema Rapoo