Ho keteka ho Kgutla hae ka setso sa MaXhosa

Goldie Qayiya o hlalosa mokete wa setho sa lelapa le memo e bulehileng ho sechaba ho kena moketeng ona.

Tsamaiso ya ho kgutla Selemo le Selemo ya Otto Qayiya.

©Eric Miller

Letsatsi ka mora Otto a kgutlela hae bakeng sa matsatsi a phomolo a Tshitwe, re ne re tla reka nku bakeng sa mokete. Nna le Otto re ne re ya ho moahelani wa rona Mrs. Madondile mme re mo lefa R300 kapa R400 ka tjhelete mme thapameng eo e mong wa bara ba Mrs. Madondile a ka re tlisetsa phoofolo.

Yena le Otto ba ne ba tla e hlaba. Ha bara ba rona Vusi le Phumie ba se ba hodile haholo, ba ne ba tlae etsa. Ha ho thata - ba hola ka ho bona e etswa, ​​kahoo ba tseba hore na ba etsa jwang. Re bitsitse metswalle, baahelani le ba lelapa hore ba be le mokete, ka ho tantsha le mmino, o neng o nka Moqebelo kaofela. Kamehla e ne e le mafelo-beke a babatsehang.

Ha nama e pheha, re ne re rwala makgasi a kgale mme re dula hodima oona, basadi ba kgale ba le motswako o le mong, ba dilemo di bohareng ho e nngwe, basadi ba banyane ho ya boraro le bana ba ka ntle. Banna bao ba ne ba le haufi le lesaka. Re ne re tshela sekotlolo sa nama ho potoloha sehlopha se seng le se seng, e mong le e mong a nka sengwathwana ho fihlela nama e fela.

Banna bao ba ne ba ja pele, jwale e ne e le nako ya basadi. Ena ke tsela eo batho ba MaXhosa ba nnileng ba e ja ka yona ka nako e telele haholo. Re ne re ena le dipoleiti, empa e ne e le ka nako ya bohlale le mapato feela. Nako e setseng, esita le nakong ya mekete ya rona, di ne di dula ka khaboteng.

E Mong le e Mong o Mengwe

©Eric Miller

Haeba moeti a tla moketeng, re ne re tla re, 'Tloo' me o je le rona.' Ha rea ​​ka ra leleka batho. Baahelani ba rona ba ne ba tla meketeng yohle ya rona mme ra ya ho bona kaofela. Ke tsela eo re ithutileng yona. Ho ne ho se na dihatsetsi ka nako eo mme re ne re ena le ditsela tse kgethehileng tsa ho sebedisa le ho boloka nama ka mora hore nku e hlajwe. Batho ba bang ba se nang dihatsetsi ba ntse ba etsa ka tsela ena.

Pele re ile ra nka sebete, matshwafo le mala mme ra wa hlwekisa mme ra di pheha. Letsatsing le latelang, re ile ra kgaola maoto ka maqa bakeng sa ho pheha, mohlomong bakeng sa dijo tsa motshehare. Ka mora moo, setopo sa dinku se ne se tshelwa letswai. Nama e ne e behwa leboteng la lesaka ka ntle, e nang le letswai holima yona.

Jwale e ne e koahetswe ke makgasi a lifate, e le hore ditshintshi di se ke tsa tla. Ka mora matsatsi a ka bang mahlano, ha nama e ne e omeletse, re ne re e kenya ka hare mme ebe re e beha sekotlolong sa zinki, re e kwahele ka lesela ebe re e kenya ka lebokoseng. Dintho tsena kaofela di boloke nama e le e hlwekileng.

Ka mora hoo e ka bang beke le halofo, nama e ne e omme empa e bolokilwe ebile e loketse ho pheha. Re ne re pheha hanyane ka letsatsi le leng le le leng mme bohle ba neng ba e batla hore ba be le yona.

Translated by Bongani Matabane