Temo ya Beterute

© Marinda Louw

Ho Ata

Ho ata ho tswa ho peo.

Mokgwa wa ho Lema

Lema dipeo tsa dimela tse hlahisang beterute ka ho toba sebakeng sa dimela tse 20 mm ka ho teba. Dipeo di lenngwe ka mela e ka bang 20 cm ka lehlakoreng le pele ho 2 cm ka lehlakoreng mme hang ha e thehilwe e fokotsehile mme dimela tsena di ka sebediswa ho tlatsa dikgeo.
Dipeo di ka boela tsa lengwa ka dipeipi le hang ha dipeo di thehwa mme di hodileng ka hoo e ka bang 10 cm di ka lengwa. Sena se atisa ho amohelwa ke balemi ba bangata ba kgwebo ha tlhahiso e ntle e hloka dimela tse ka bang 500 000 ka hektare mme ona ke mokgwa wa theko e phahameng.

Ho Arolwa

Dimela di qetelle di arohane ka disenthimithara tse 5 ho isa ho tse 10. Ho itshetlehile ka boholo ba beet e lakatsehang. Di lenngwe ka mela e ka bang 20 cm ka ntle. Ho na le ditsela tse setseng tsa ho sebedisa mabidi le mosebetsi o lokelang ho sala ka dimela tse ka bang 600 000 ho ya ho 800 000 ka hektare. Hape sena se fapana le sehlahiswa sa mohlahisi ho itshetlehile ka se sebediswang ke mobu.

Nako ya ho Jala

Beterute e ka jalwa ho pholletsa le selemo sebakeng se bataletseng. Empa dijalo tse ntle ka ho fetisisa Afrika Borwa di lenngwe ho tloha ka Phato ho ya ho Tshitwe.

Nako ya ho Hola

©Louise Brodie
Dikgwedi tse pedi (dibeke tse robedi) bakeng sa di beet tse nyenyane tse 40 ho isa ho 50 mm ka bophara le dikgwedi tse tharo (dibeke tse 12) bakeng sa di beet tse kgolo tse 60 ho isa ho 70 mm ka bophara. Haeba e siwa nako e telele haholo fatshe e ka qala ho ba thata le boleng ba thekiso e ncha bo ka fokotseha.

Ho Hlahisa Ditholwana

Pele o lema le nakong ya ho lokisetsa ho tsoswa ha dipeo tsa ho lema manyoro ka ditlama le ho arolwa ha manyoro a dikgoho ho ka sebediswa ka hodimo ho 200 mm mobung. Ha o se o lema, mochine wa dimela o ka sebediswa hodima sebaka se lenngweng. Hang ha dimela di itshetlehile ka dibeke tse ka bang tharo ka mora hore ho hlaha ho sebediswa dikhilograma tse 400 tsa LAN kapa mokedikedi o lekanang wa metsi. Dibeke tse tharo ka mora hore tshebetso ya pele e sebedise lebelo le lekanang la nitrojene e le kopo ya pele e le mofuta wa potassium nitrate.

Ho Nosetsa

©Marinda Louw
Nosetsa habonolo ka mora ho lema ho netefatsa hore sebaka sa mobu se kolobisitswe hantle. O se ke wa nosetsa kaha sena se tla ama tswele pele ho mela. Hoo e ka bang dimilimithara tse 25 ka matsatsi a leshome a pele a lokela ho lekana. Hang ha dimela di hlaha pakeng tsa 35 le 50 mm ka beke e tla be e le tekanyo ya ho nosetsa. Ho hlokahala ditlhoko tse phahameng tsa 50 mm ka beke haeba maemo a mocheso le mouwane o phahame.

Translated by Bongani Matabane