Kuhlula Emaphoyisa
Ngalelinye lilanga sakhetsa kutsi sesidziniwe kwesaba ngako sitochubeka sihlale. ʹUma bafuna kusibulala, kuncono basibulale,ʹ sasho njalo. ʹAngeke sikhone kwenta nomakanjani. Sitochubeka sihlale.ʹ Kwatsi ngalesinye sikhatsi nakafika lamaphoyisa netinja tawo, besitihlalele nje lapho. Asibuta, ʹKuchubekani?ʹ Satsi, ʹSiyatsandza kuhlala lana.
Asiyindzawo ngoba kute lenye indzawo lesingaya kuyo siyohlala.ʹ asiyekela. Sase siya kuSeshi Lomnyama futsi sayobatjela. Ngalesisikhatsi, Leseshi Lemnyama yatsi, ʹKulungile. Ngulokuhle loko.ʹ lamaphoyisa abuya futsi, aphindze asiyekela. Ngalesinye sikhatsi bekasenta setfuke, asondzele dvutane naletinja tawo kube ngatsi atotiyekela titekitsi.
Kepha nje sasigcumagcuma futsi siwetfuka, siwatjela kutsi asiyindzawo, asiyekela. Awazange asidubule. Bekangabonisi nekutsi afuna kusibulala. Bekafuna nje kusetfusa aphindze asicoshe.
Lilanga lelabalibi eSigangeni
Ngalelinye lilanga kulesiganga umholi we ANC kulendzawo, Johnson Ngxobongwana, wasibita sonkhe saya emhlanganweni sayokwenta licebo ngetinkinga besinato. Watsi asihlanganele ngaphandle kwesikolwa sase Uxolo sibhikishe sentele kutjela lamaphoyisa kutsi asiyindzawo. Ngakoke sonkhe saya, bantfwana nawonkhe muntfu. Iyo, kwaba lilanga lelimbi! Iyo, yo,yo! Sasimakhulu lasihlanu.
Lamaphoyisa afika futsi ngetincola tawo letinkhulu, tinja kanye netibhamu. Sasihlabela Nkosi Sikelel’ iAfrika ngaphandle kwesikolwa, sasimakhulu lasihlanu sesisonkhe. Basitjela ngemibhobho yabo basimemetal kutsi asihambe kulendzawo. Satsi asiyindzawo. Ngako, ngamunye wabo beta kutsi bagijima. Basishaya ngetinsilane nangetindvuku. Hhayi, basishaya bo.
Labanye bantfwana bebalele phansi emhlabatsini. Uma ngabe bowugcoke ticatfulo bowubaleka ushiye ticatfulo takho. Lababantfwana bebamenyiwe, labanye babo balimala. Iyo,yo,yo! Lelolanga, lalilikhulu. Cishe wonkhe muntfu wabaleka. Batsatsa Ngxobongwana bamufaka kulencola yabo. Bamutsatsa bamumikisa emahlatsini, basebayamushaya, bamushaya. Basebayamubuyisa bamushiya kulesikolwa.
Bekaphuma ingati, bekavisa buhlungu, timbambo takhe tatephukile bese umkhono munye wakhe wawuphukile nawo. Abengakhoni kwenta lutfo nakabuyile, lutfo. Abephukile. Kwadzinga kutsi aye esibhedlela nako kwatsatsa sikhatsi, kumbe tinyanga letintsatfu. Ngemuva kwaleso sikhatsi, waba ncono. Wachubeka waba ngumholi wetfu. Atsi nakabuya futsi lamaphoyisa, sonkhe savele sahlala lapho, naye kanjalo.
Kwala ku Hamba
Linye lalamalanga ngesikhatsi singafuni kuhamba kungesikhatsi intfombi yakami icedza kutfola umntfwana, nga 1978 noma 1979. Lo babe phoyisa uMnumzane Basson wabuya futsi wasibona sihleti emhlabatsini loshisako elangeni nalomntfwana. Watsi kimi, ʹGogo, uhlale lani la? Awuyi ngani ekhaya?ʹ ngatsi ke mine, ʹngingayaphi kepha? Kute lelinye likhaya lami
.ʹ Watsi kimi, ʹWatalelwa kuphi?ʹ Ngatsi, ʹNgatalelwa eWynberg, nase nine bantfu niyasicosha lapho.' Watsi yena, ʹWatalelwa eWynberg, eKapa?ʹ Ngatsi mine, ʹYebo, nase nine bantfu niyasicosha.ʹ Akazange angiphendvula. Wase uyahamba. Kwaba ngulapho sigcina khona kumubona. Lelengakusho kwakuliciniso. Anginasiciniseko kutsi ababuyanga ngani futsi, kepha nje basiyekela sase sifaka umkhukhu wetfu sachubeka sahlala lapho.
Translated by Phindile Malotana