Phatlalatšo
Phatlalatšo e tšwa go peu eupša sage e ka phatlalatšwa ka pšalo ya mašaledi goba ka go bea dillaga. Pšalo ya peu e tšea sebaka se se telele ebile dibjalo di ka feleletša di sa lekane. Go kaone go bjala dipeu mo ditreing ka gare ga dikhaponetaeoksaete gore dibjalwana tše nanana tša go swana di kgone go ntšhwa.
Go bjala le go tšweletša mašaledi a sage, tšea 20 cm ya mašaledi go tšwa go dintlha tša semelo e be o ripa matlakala a ka fase, e be o bea meetse ka dihlophana tša ka fasana. Ge o na le palo ye e nyakegago ya dibjalo, o ka peakanya motswako. Ka tlwaelo ke motswako wa santa le motswako wa matlakala ka gare gap eke ya 500 ml ya sebjalo. Loleka dintlha tša motswako wa dibjalo tša dihomoune e be o bjala ka gare ga motswako wa sebjalo. Moragonyana ga dibeken tše mmalwa se tla ba le medu gomme ge dibjalwana tša sage di melago gabotse di a ntšhwa.
Mokgwa wa go Bjala
Batšweletši ba kgwebo ba bagolo ba sage ba šomiša mokgwa wa go bjala dibjalo tše nanana tšeo di tšweleditšwego ka gare dikhaponetaeoksaete. Dipe tša Sage di bjalwa ka gare ga ditrei tše ka bago tše 8 go iša 10 millimetres ka boteba. Ge di dipeu di mela le dibjalwana tše nanana di godile ka maatla di bjalwa ka mašemong. Ge direi di thomilwe go thoma go bjala dibjalo ka mašaledi, gore ge dibjalo di lahlegilego e be o hlola dikgoba mo direing tša dibjalo.
Katologanyo
Dibjalo tša sage gantši di gola ka sebopego sa kgwelo se lekana 650 mm tša ka godimo le-11 mm ya 500 mm le 600 mm. Ge o bjala, dibjalwana tše nnyane di swanetše go ba le sekgoba sa go lekana 30 cm ka ntle le ka direi tše di 50 cm goba 60. Le ke lefelo la go lekana dibjalo tše 50 000 go 60 000 godimo ga hektare. Go ya ka dinamelwa le mekgwa ya puno, diriša trekere le ditsela tša taolo le puno.
Nako ya go Bjala
Bjala dipeu ka gare ga ditrei tša dipeu mo tikologong ye šireleditšwego ka kgwedi ya June goba Afrika Borwa, gomme ka mathomong a seruthwana dibjalwana tše nanana tša sage di swanetše go ba maatla go bjala ka mašemong.
Nako ya Kaone go Bjala
Nako ye kaone ya go bjala dibjalo tše nanana sage ke mathomong a seruthwana. Mo Afrika Borwa ke mafelelong a kgwedi ya Agostose go ya mathomong a kgwedi ya Setemere. Ge go fiša ka lehlabula o ka bjala ka nako ye, ge e le gore dibjalo di tla kgona go dula gabotse ebile di gola ka maatla ka pele ga marega a go tonya.
Kgolo
Dibeke tše tshela go ya go tše lesome ka gare ga dikhaponetaeoksaete di swanetše go tšweletša dibjalwana tše nnyane tša sage tše tiilego tšeo di loketše go bjalwa. Batšweletši ba bangwe ba thoma go buna ka pela ka dikgwedi tše nne go tšwa go pšalo ya dibjalwana. Go swanetše go elwa hloko gore puno ga e dirwe go fetiša mo ngwageng wa mathomo ka ge se se ka gatelela sebjalo sa sage. Puno ka botlalo e tla thoma ka selemo sa ngwaga wa bobedi. Dibjalo tša sage di ka bunwa go feta mengwaga ye tshelela ge di laolwa ka tshwanelo. Go tloga ka ngwaga wa bobedi, dibjalo di segwa go lekana 10 cm ya ka godimo ga mobu mathomong a seruthwana.
Nontšho
Pele ga pšalo e thoma, dišupommu di swanetše go tšewa le go romelwa go sekasekwa. Se se tla tsebiša mohuta wa mmu le dinyakwa tša phepo ya sage yeo e tla atlegago.
Taetšo e latelago e ka dirišwa bjalo ka lenanego la palogare. 300 kg godimo ga hektare ya 2:3:4 (31) e ka dirišwa le go tsenywa godimo ga mmu wa 20 cm pele ga pšalo ya diblalwana. Se se tla kgontšha dibjalwana tše mpsha go thoma go hloma ka bo tšona. Mo dikgweding tše 12 tša mathomo, go bohlokwa go dira gore dibjalo di tšwele pele go gola ka fao o swanetše go šomiša 300 kg ya 2:3:4 (31) ka gare ga direi tša dibjalo, ka Desemere gobaJanaware ka morago ga puno. Go ka ba kaone go nontšha ka morago ga puno ye nngwe le ye nngwe. Go bohlokwa kudu gore o se ke wa nontšha go fetiška ka naetrotšene bjalo ka ge se se fokotša bokgoni bja mohlodi le dioli mo matlakaleng.
Nošetšo
Le ge e le gore sebjalo sa sage se tšewa bjalo ka sebjalo sa go tia ga wa swanela go gatelela sebjalo ka go se nošetša go fetiša le go huetšeng kgolo le tšweletšo ya sebjalo, se se ka hlola malwetši a medu.
Ka fao, go kaone go tsenya didirišwa tša menola tša go tšwela pele go hlokomela tekanyo ya monola mmung le boteng bja meetse.
Go ya ka mehuta ya mmu le boso, palo ya nošetšo e a fapana go ya ka bogolo bja tšhemo. Palogare ke ye botse e magareng ga 20 le 30 mm ka beke ka nako ye borutho ka dikgwedi tša selemo gomme o ka fokotša mo nakong nakong ye fodilego goba dikgwedi tša pula ya ngwaga. Go swana le mešunkwane ya oli ye mengwe, leka go se nošetše ka beke ya pele ga puno. Go kaone go nošetša ka bjako ka morago ga puno go tliša, go bušetša mmu go maemo wa monola wa yona. Go bohlokwa go dira gore mmu o ele meets mo peiping ya medu le bokagodimo bja mmu bja 5 cm godimo, go oma pele ga nošetšo.
Translated by Lebogang Sewela