Taolo ya Sebjalo sa Sage

© Louise Brodie

Poelo - tonnes godimo ga hektare ka ngwaga

Dipalopalo tša ka fase di tšwa ka ngwaga wa bobedi wa tšweletšo ya dibjalo ge di butšwitše. Ngwaga wa mathomo wa kgolo o swanetše go tliša magareng ga 40 le 60% ya dipalo tše.

Conservative
Tše foreše: 6 tonnes
Tša go oma: 1 tonnes
Oli: dilitara tše 50 go 60

Palogare
Tše foreše: 8 tonnes
Tša go oma: 3 tonnes
Oli: dilitara tše 80 go 100

Botse
Tše foreše: 12 tonnes+
Tša go oma: 4 tonnes+
Oli: dilitara tše 50+

Puno

©Louise Brodie

Puno ya bontši bja kgwebo ye kgolo ya sage e dirilwe ka metšhene go tloša 20 cm ya maele a dikala. Mo tšweletšong ye nnyane go ka gare ga dikhaponetaeoksaete e dirwa ka diatla, ka dišireletšathipa goba dikara. Puno ya maele a hlwekilego e ka thoma mo dikgweding tše 12 ka pela ka morago ga pšalo ya dibjalwana tše nana goba matlakala a hlomilwego. Puno e swanetše go ba gona pele ga ge matšoba a hlaga ka ge mo ke nako yeo maemo a oli a lego godimo kudu.

Tšweletšo ya tše foreše: thoma go buna matlakala ka pela mesong ye e fodilego, eupša matlakala a swanetše go ba a omile. Sega 20 cm ya godimo ga dintlha tša kgolo.

Tšweletšo ya tša go oma: Go tšweletšo ya sage ya go oma, go sega go ka thoma ka pela ge go na le matlakala a a lekanego go bunwa. Bontši bja dimelo di segwa pele ga ge khukhuša e thoma. Matlakala a tlošwa mo dikutung e be a omišwa ka 40 °C ka go šomiša diomiši tša moya. 

Tšweletšo ya dintlha tša oli: Ditlha tše kaone tša Oli di tšwa ka go hwekiša fela matlakala a sebjalo sa sage bjala ka go šomiša mušimeetse.

Poloko

Tšweletšo ya tše foreše: Ka morago ga puno o boloke sage e hlwekilego go 1 go 2 °C. Sage e ka bolokwa dibeke tše 2. Monola wa ka gare ga poloko o swanetše go bewa godimo ga 75%. Sage e thoma go lahlegelwa ke mohlodi wa yona wa dioli ka morago ga puno ka fao go kaone go bapatša le go šomiša sage ya go hlweka ka pela ka moo go kgonegago.

Tšweletšo ya tša go oma: Matlakala a go oma a phuthetšwe ka gare ga phare ka pela ka moo go kgonegago go boloka mohlodi. E beye go 10 °C kgole le letšatši. Sage ya go oma e ka bolokwa ka gare ga phare.

Oli: Boloka mabotlelo a sage mo lefelong la go oma le le fodilego sebaka sa go lekana ngwaga go ya go dikgwedi tše 18. Ka morago ga go di bitiela ka lebotlelong. Ka morago ga se dioli di thoma go lahlegelwa ke bokgoni le monkgo wo botse.

Tšhireletšo ya Dibjalo

Go na le bothata bja mengwang gomme a swanetše go lekolwa le go hlagola ka semotšhene, ka seatla goba le tirišo ya dibolayangwang e swanetše go dirwa ngwaga ka moka. Mokgwa wo mobotse wa go lwantšha mengwang ke go khupetša ka polastiki goba ka kgato ya khupetšo go swana le chipi ya dikgong. Pšalo ya dibjalo kitlano ya godino e thuša go khupetša mobu e be e thibela mengwang go mela. Bolemi bofe goba bofe bja mmu tikologong ya dibjalo bo tšwelediša mengwang ka fa obo swanetše go fokotšwa.

Sage, go swana le bontši bja tšwelešo ya oli le menkgo ye maatla, e ma le disenyi le malwetši a mmalwa, eupša go kaone go latela tšhireletšo ya mmušo ya puno ya yeo e beilwego ke molemiši goba agronomist. Morekiši wa khemikhale o na le mananeo a go nepa goba a ka go fa ka tshedimošo ye e lego gona ka go baeletši ba kgauswi mo lefelong la tšweletšo. Desenyi le malwetša magngwe a ngwadilwego ka mo fase.

Disenyi

Aphids, Crown gall, Scale, Spider mite, Thrips le White fly ke desenyi tša go tlwaelega.

Malwetši

Bacterial rot, Leaf spot, Powdery mildew, Root rots and Rust.

Translated by Lebogang Sewela