U Langa Tshimela Tsha Sage

© Louise Brodie

U Dala - Tonnes Nga Hectare Nga Nwaha

Ya fhasisa
Thethe: 6 tonnes
Yo omaho: 1 tonnes
Mapfura: 50 to 60 litres

Yo linganelaho
Thethe: 8 tonnes
Yo omaho: 3 tonnes
Mapfura: 80 to 100 litres

Ya vhudi
Thethe: 12 tonnes +
Yo omaho: 4 tonnes +
Mapfura: 150 litres +

U Kana

©Louise Brodie

Arali u tshi khou kana fhethu hune ha vha uri ndi huhulwane hu kaniwa nga mitshini hu tshi khou ntshiwa thodzi dzine dza swika 20 cm. Kha fhethu hune ha vha uri ndi hutuku u fana na kha dzi greenhouse unga kona u kana nga zwanda u tshi khou shumisa lufhanga.

U kana musi u tshi khou kana matari ane avha uri ndi matete unga zwiita nga murahu ha vhege dza 12 wo tavha. Hu fanela u kaniwa tshimela tshi saathu vha na maluvha, ngauri zwiita uri tshikalo tha hone tsha mapfura tshi dale.

Musi hu tshi khou bveledziwa ine ya vha thethe: u fanela u thoma u kana hu tshi kha di vha nga matsheloni hu tshi khou rothola fhedzi matari afanela uvha ono oma. U fanela u thukhula kha 20 cm ya zwine zwa vha zwo mela.

Ine ya bveledzwa yo oma: kha yo omaho unga thoma u kana  musi hu tshi vha na matari manzhi. Vhunzhi ha miri iya kona u fhungudzelwa. Matari aya kona u bviswa kha thanda zwa kona u omiswa u swika kha 40°C zwi tshi khou omiswa nga muya. Musi hu tshi khou bveledziwa mapfura: mapfura a vhudi avha atshi khou bva kha matari.

U Vhewa

U bveledziwa ha thethe: nga murahu ha u kana i fanela u vhewa i tshi kha di vha thethe kha 1 uya kha 2°C. U nga kona u i vhea lwa vhege mbili. U dzhena muya ha hone hu fanela uvha 95%. Iya thoma u bvisa mudifho wayo nga murahu ha u kana zwine zwa vha zwavhudi uri i rengiswe i tshi kha di vha thethe itshi kha di tou fhedza u kaniwa.

U bveledziwa ha yo omaho: matari ahone a valeliwa kha khothina ngau tavhanya isathu bva muvhala wayo na mudifho. I fanela u dzula kha 10°C isa lavhelesane na duvha. Yo omiswaho iya dovha hafhu ya dzula na kha zwirothodzi.

Ya u bvisa mapfura: u nga kona u vhea bodelo fhethu hune ha vha uri ho oma ho swifhala lwa minwedzi ya 18. Nga murahu ha hezwi mapfura aya thoma ubva mvumbo ya o ya vhudi.

U Shandukiswa Ha Tshimela

Tshene ndi yone ine ya vha na vhuthada zwiamba uri u fanela u i lavhelesa vhukuma ya bviswa unga i bvisa nga zwanda kana nga mitshini. Fhedzi zwi fanela u dzula zwi tshi khou itwa. Ndila inwe ine ya vha uri ndi ya vhudi kha tshene hu nga vha u shumisa zwithu zwine zwa nga maplastic kana u langa zwithu zwine zwa nga dzi thanda.

Zwimela zwine zwa mela zwo tsitsikana ndi zwone zwine wa wana hu tshi khou mela tshene nga vhudalo, na zwezwo zwi fanela u langiwa. Hetshi tshimela u fana na zwinwe zwimela zwine zwa vha zwi tshi khou bveledza mapfura zwi vha zwavhudi musi u tshi khou tshi tavha u tshi khou tevhedza ndila dzone dza u shandukiswa ha zwimela.

Unga wana ndivho nga vhudalo u bva kha vhadivhi vha vhupo hahanu. Zwinwe zwikhokhonono na zwili zwo nwaliwa fhasi.

Zwikhokhonono

Aphids, Crown gall, Scale, Spider mite, Thrips na White fly ndi zwone zwikhokhonono zwo doweleyaho.

Malwadze

Bacterial rot, Leaf spot, Powdery mildew, Root rots na Rust.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe