Nolwane ya bophelo bja Ngaka Peter Magubane

© David Meyer-Gollan

Ngaka Peter Magubane, motšea diswantšho wa go tuma wa boditšhabatšhaba, o belegilwe ka la 18 Pherekgong 1932 ka Vrededorp gomme a golela ka Sophiatown. O ile a hlohleletšwa go tšea diswantše ke ge tatagwe, morekišiši wa dienywa, a mo rekela setšeadiswantšho sa Kodak Brownie ge Peter e be e le mosimane wa sekolo. Mošomo wa gagwe wa go tšeadiswantšho o thomile ka nako ya go lwela temokrasi ka Aforika Borwa.

Mošomo wa Ngaka Peter Magubane wa go tšea diswantšho wa profešinale o thomile ka ngwaga wa 1955 morago ga ge a ile a tsenela ka Drum bjalo ka mootledi le moromiwa. Mo nakong ye sa fetšego pelo a hwetša mošomo bjalo ka mothuši wa phapoši ya leswiswi wa Jurgen Schadeberg.

Mošomo wa gagwe o mogolo wa mathomo o be o le wa go gatiša kopano ya African National Congress ka 1955. O šomišitše setšeadiswantšho sa gagwe go tšea diswantšho tša maitemogelo le merusu ya maAforika Borwa ka nako ya kgethollo. Diswantšho tše di fiheletše dikgašo tša lefase tšeo di tšwetšego pele go bontšha go hloka toka go go diragalago go go tšweletšego ka Aforika Borwa ka nako yeo.

Ye ke kanegelo ya monna wa kgoparara a gobetšego go feta ka gore tše dingwe tša diswantšho tša gagwe ga di a fihla dikgašong tša lefase ka lebaka la gore lephodisa le mo gapeleditše go bea filimi ya setšeadiswantšho sa gagwe šeding go feta taba ya gore lephodisa lona leo le mo roble nko.

Peter o be a le gona go gatiša ka setšeadiswantšho sa gagwe ditšhupetšo kgahlanong le Melao ya Makwalo a Mosepedi, go hlahloga ga Umkhonto we Sizwe, go swarwa ga Nelson Mandela, Tsheko ya Rivonia, kiletšo ya ANC, dikgaruru tša ka Sharpeville, go hlatloga ga Black Consciousness Movement ya Steve Biko, le dikgaruru tša ka Soweto tša baithuti. Ka Soweto o tsebišitše baithuti ba dikgaruru gore “Ntwa ya go lwela tokologo ka ntle le go gatišwa ga se ntwa ya go lwela tokologo”.

Ka lebaka la kamego ya gagwe ka dikgarurung tša ka Soweto, ngwako wa gagwe o sentšwe ka mollo gomme a golegwa le boraditaba bangwe ba bathobaso matšatši a 123. Kgopelo ya gagwe ka 1957 ya go tsenela Photographic Society of South Africa ya bašweu ka moka e bile ya ganwa. Ga bjalo batšeadiswantšho ba Drum ba hlama Progressive Photographic Society ya go se ye ka mmala.

Ka ngwaga wa 1961. Ngaka Magubane e be e le motšea diswantšho wa mathomo ka Aforika Borwa wa go swara pontšho ya gagwe. Bengmošomo ba gagwe ka Rand Daily Mail ba hloma phapoši ya gagwe ya leswiswi. Melao ya Aforika Borwa ka nako yeo e be e sa mo dumelela go abelana phapoši ye leswiswi ye e tee le bašomimmogo ba gagwe ba bašweu.

O bile motšeadiswantšho wa mathomo wa motho moso ka phatlalatšong ye gomme o be a e šomela go tloga ka 1967 go fihla ka 1980. Se se akareditše taelo ya mengwaga ye metlhano ya kiletšo go fihla ka 1975. Mo nakong ye o kgotleletše matšatši a 98 a tswalelelo a le tee le dikgwedi tše tshela ka kgolegong.

Ngaka Magubane gape o itemogetše tlaišo, go bethwa, dintho tša go thuntšhwa ka diala, mabaka a matelele a go golegwa le go botšišišwa. O ile a thunytšhwa makga a somešupa polokong ya moithuti ka Natalspruit. O feditše matšatši a 586 a tswaleletšwe a le tee ka 1969. O fihlile setšeadiswantšho sa gagwe go maphodisa.

O be a se fihla ka gare ga Bible ya go ya go gonywa ka gare ga baaki ya gagwe, lepokosan la maswi goba seripa sa borotho. O be a itira okare o ja borotho le ge e le gore o tšea diswantšho. O ile a fetša sebakanyana ka London nakong ya ka pele ya bo-1960 gomme a šomela kgatišobaka ya Times magareng ga nako ya 1978 le 1980. Gape o ile a fetša sebakanyana ka New York go tšwa 1980.

Gape o šometše le dikgatišo tša go swana le National Geographic, Life, New York Times, Washington Post, Paris Match le Sports Illustrated. Mokgatlo wa Dinagakopano tša Lefase le ona e bile ye nngwe ya badirelwa ba gagwe. Kamano ya gagwe le Nelson le Winnie Mandela, bobedi ka mošomo le bjalo ka bagwera, e thomile ka bo1950. O be a le motšeadiswantšho wa semolao wa Madiba go tšwa nakong ya go lokollwa ga gagwe go fihla mengwageng ya gagwe ya mathomo ka Kantorong ya Mopresidente.

Ngaka Magubane o gatisitše dithulano tše hlakahlakanego tša semorafe le tša selete ka Aforika Borwa ka phetogelong ya temokrasi. Go tloga fao o ile fetolela šedi ya gagwe go gatišeng tša setšo tša morago ga temokrasi ka Aforika Borwa. Ngaka Magubane o bona tlhompho ya gagwe ye kgolo kudu e lego ya South African Order of Meritoriuos Services Silver Class II, yeo a e filwego ke Mopresidente Nelson Mandela.

O be a tsebjwa ka dinako tše ntšhi go beela setšeadiswantšho sa gagwe thoko go thibela batho go bolawa. Ka lebaka la se o ile a fiwa American National Professional Photographers Association Humanistic Award. E be e le motho moso wa mathomo ka Aforika Borwa wa go thopa Press Photo of the Year ka 1958.

O swere mangwalo a bongaka a senyane gomme o filwe phihlelelo ya Cornel Cappa Lifetime Achievement Award go tšwa go International Centre of Photography ka New York.

Difoka tše dingwe di akaretša, Robert Capa Award, Special Missouri Honor Medal for Distinguished Services in Journalism, Martin Luther King Luthuli Award, Lifetime Achievement Award ya go tšwa go Mother Jones Foundation le Leica Cameras, le Fellowship ka Tom Hopkinson School of Journalism and Cultural Studies ka Yunibesithing ya Wales.

Difoka tša ka pela ka gae di akareditše sefoka sa bokgoni sa bogaši bja ditaba se a se filwego ke Walter Cronkite ye e thekgilwego ke Stellenbosch Farmers’ Winery.

Ngaka Magubane ke ga bedi a laetša 100 ya seo a se bonago bjalo ka diswantšho tša leina kudu tša gagwe tša Nelson Mandela: gatee ka kopanong ya Dinagakopano tša Lefase ka Poland, moo pontšho e butšwego ke Mopresidente wa peleng wa Poland Lech Walesa.

Pontšho ya bobedi e be e rulagantšhwe ka lebaka la 1 Mosegamane go fihla ka 30 Lewedi 2018 ka Nelson Mandela Gateway go ya Sehlakahlakeng sa Robben. Diswantšho tše di filwe ke Ngaka Peter Magubane go Setheo sa Nelson Mandela bjalo ka Mpho.

Dr Peter Magubane and Solitary Confinement

Ka letšatši le le tlwaelegilego ka Phupu 1969 ke la go fetola bophelo bja mogaša ditaba Ngaka Peter Magubane....more

Dr Peter Magubane and the Soweto Riots

Ge babigi ba ditaba ba iletšwa go tsena ka Soweto, Ngaka Peter Magubane ke fao o ka tiragalong, didirišwa tša gagwe di feletše di tladit...more

Dr Peter Magubane Exposes Child Labour

Ngaka Peter Magubane o gorogago ka Soweto ka mebila ya morago ka manyonyoke. Peter o lekola dithothobolo tša maratha le dijarata tša malah...more

Dr Peter Magubane Official Photographer to Nelson Mandela

Ngaka Peter Magubane o gopola kopana ya go hloka pelaelo ya gagwe ya mathomo le monna yo ka morago a balwago bjalo ka mogwera wa bophelo. "E...more

Peter Magubane by Desmond Tutu in 1986

Peter Magubane ke modiri wa bokgabo ka lens gomme ga botse o tloga a hweditše botumo bja boditšhabatšhaba. Bokgoni bja Peter bo šomišit...more

Peter Magubane's Career

Peter Magubane, o mongwe wa batšea diswantšho ba go ketekwa kudu ka Aforika Borwa ka moka o tšere tše maatleng a gagwe. O tšere le go g...more

Snapshot of Dr Peter Magubane's Career

Ka 1990, Ngaka. Peter Magubane o kgethilwe bjalo ka motšea diswantšho wa semmušo wa Nelson Mandela wa go tšea diswantšho tše ntšhi wa...more

A Tribute to Dr. Peter Magubane by David Meyer-Gollan

Ngaka Peter Magubane o mongwe wa batšea diswantšho ba Aforika Borwa ba mogoswi wa boditšhabatšhaba....more

Letter to Dr. Peter Magubane from Nelson Mandela

Peter Magubane, yo a nago le seabe sa maleba mo go ageng bobega ditaba bja botšea diswantšho go feta mengwaga some ye mene ye e fetilego, ...more

At Home with Dr Peter Magubane

Phapoši ya bodulelo ya Ngaka Peter Magubane e tletše ka dipitša tša go ba le dipheta tša go kganya le diswantšho tša kota. Khutlong k...more