O bile a bethwa gomme le go robiwa nko ke maphodisa a kgethologanyo. Go ile ga thuntšhetšwa ka go yena, o bile a bethwa ke dipelete, a swarwa ga ntšhi, ba mo golegile matšatši a 586 — ke nako ye e telele go feta kamoka ya go tswalelwa o le tee ka kgolegelong e bile a ganetšwa mengwaga ye mehlano go dira mošomo wa gagwe.
Peter Magubane, o mongwe wa batšea diswantšho ba go ketekwa kudu ka Aforika Borwa ka moka o tšere tše maatleng a gagwe. O tšere le go gatiša tše dingwe tša ditiragalo tše bohlokwa kudu tša histori ya matšatši le ditiragalo ka Aforika Borwa go tšwa go mogwanto wa basadi go ya ka Pretoria, go tsheko ya Rivonia, polaokabontšhi ya ka Sharpeville, dikgaruru tša 16 Phupu 1976 gomme, ka morago go lokollwa ga Nelson Mandela.
O be a na le tlhompho ya go kgethwa bjalo ka motšea diswantšho wa Moporesidente Nelson Mandela gomme a gatiša tša bophelo bja Madiba ka morago ga go lokollwa. Magubane o dirile boikemisetšo bja bophelo bja gagwe go šomiša setšea diswantšho go tšea histori le go hlagiša bohloka toka. "Setšea diswantšho sa ka e be e le sethunya sa ka.
Ke bile ka kgona go bolaya kgethologanyo ka sethunya sa ka,"Magubane a bega. "Ke be ke nyaka go lokolla naga ye ntle le go šomiša sethunya."
Mošomo wa Magubane o thomile ka Drum, moo Jurgen Schadeberg, Motšea diswantšho Khuduthamaga wa nako yeo, a mo tšeela ka fase ga legwafi la gagwe. Kgatelopele ya gagwe ya mathomo ke go tšea Kopano ya ANC ka 1955. Go tloga fao, o na le mengwaga some ya go gatiša ditiragalo tša histori, a šoma ka fase ga boiphihlo go hwetša diswantšho tše dingwe ka sephiri ka gore nako ye nngwe a fihle setšea diswantšho sa gagwe ka baebeleng eo e dirilwego lešoba, goba ka gare ga seripa sa borotho.
"Ge ke nyaka go tšea seswantšho gomme o sa nyake gore ke se tšee, ke tla hwetša tsela. Ka morago ga matšatši a 586 ke tswaletše kgolegelong ka bo tee ke eng gape e o ka e tšhabago"?
Ka 1967, o ile a šomela Rand Daily Mail, gomme dikgohlang tša gagwe le molao tša ba di thomile: o ile a golegwa ge a be a gatiša boipelaetšo ka ntle ga ntlo ya Winnie Mandela, a swarwa a beewa ka botee ka kgolegelong, eupša molato ba o tšholola.
Ka morago o bile a fiwa taelo ya kiletšo ya mengwaga ye mehlano yeo a ileditšwego go šoma bjalo ka motšea diswantšho goba go tsena meagong ya kuranta.
Se se bile sa latelwa ke nako ya matšatši a 98 ka kgolegelong, dikgwedi tše tshela ka kgolegong, le nako ye nngwe ya kgolego. Ka morago ga go fetša matšatši a 586 ka kgolegong ya ka Modderbee le Pretoria, o ile a lokollwa — fela ka nako ya go gatiša dikgaruru tša 16 Phupu.