Ka gae le Ngaka Peter Magubane

© David Meyer-Gollan

Bophelo bja mošomo

Phapoši ya bodulelo ya Ngaka Peter Magubane e tletše ka dipitša tša go ba le dipheta tša go kganya le diswantšho tša kota. Khutlong ke keramafomo ya sekgale e dutše ka boikgantšho kgauswi le seswantšho sa boso le bošweu sa gagwe a ikgakantšhitše trompeta. Go tšwa ka morago ga kefa ye sephara, lesogana la Sophiatown le bethile kemo.

Ka ge a dula ka pele ga lefensetere, seetša se bonesetša leswaokgwebo la moriri o mošweu wa Ngaka Magubane. Seswantšho se re setšego ka sona ke sa monna woo bophelo bja mošomo wa gagwe bo ka se kgaogantšhwe go tšwa go mologo wa go feta seripa sa ngwagakgolo wa histori ya Aforika Borwa.

Go tloga go ba Mootledi go ya go raditaba wa motšea diswantšho

Sophiatown, ka ngwaga wa 1955. Ke ka Mokibelo bošego. Masogwana a go apara botse le makgarebe a seemo sa godimo ba tšwile go ya ka toropong, ba apere tša dingwaga tša bomasome senyane. Dieta tša direthe tša godimo di re rat-a-tat-tat mo mebila ye e lorole.

Mmino wa kgogelo wa jazz o go gogela ka shebining ya kgauswi. Ka gare sekesefounu ya go bethagantšha leoto fase le dingangišano tša bosetšhaba di tladitše moya. Ka khutlong go na le Peter wa mengwaga ye 23 wa go bogega a rerišana ka ditaba le bagwera ba gagwe ba Drum, Themba 'Mokgoni wa sekgowa’ le le Bob Gosani gomme ‘motšea diswantšho wa maleba'.

Ka fase ga ngwaga Peter o šomile ka maatla go iphihliša godimo ka maemong a kgatišobaka go tšwa go mootledi go ya go motšea diswantšho wa mogaši wa ditaba. Boraro bjo ke ba bangwe tše dingwe tša dinaledi tšeo Sof'town e di godisitšego.

Mola ba bangwe ba kgethile sefala sa sepolotiki go lebana le hloka bolokišwa bja setšhaba bja kgethologanyo, Peter o kgethile setšea diswantšho. O ile a e utolla,'ke be ke nyaka go dira dikwalo ka maphelo a maAforika Borwa ka nako yeo. Seo ke sona se nhlohleleditšego go ya go tšea diswantšho.

'Peter morago ka ngwaga wa 1955 o be a sa tsebe gore mengwageng ye e tlago e be e mo swaretšeng. Sophiatown, legono. Bjalo ka Peter a otlela ka Sophiatown e lebile Soweto, o gopola bjana bja gagwe bjo a bo phetšego mo mebileng ya gagwe. Dintlo tša mokgwa wa toropo ya meepo ya kgale, di agilwe mo ditšhenyegong tša Sophiatown go dira lefelo la bašweu la Triomf (''Go fenya seemo”), e eme ka mabung wo o tletšego ka hisitori. Go boima go akanya matšatši a tumilego a Sophiatown a filego matswalo go bahlohleletši ba go swana le Peter.

Mebila eo e ke bang ba megopolo ya bosimane bja gagwe: setšea diswantšho sa mathomo seo tatagwe a mo filego, lerato la mmagwe le maitshwaro, legae la gagwe la ntlo ya lepokisana la mankgwara ba lapa la gagwe ba tletše, mola a hlabilwego ka letšatši le lengwe ge a ilo raloka ka ntle.