Beauty Skefile
Musi ndi tshi swika Cape Town ndo wana mushumo kha vho-Dodson mufumakadzi wa u naka kha ḽa Green Point. Lwa minwaha ya malo ndo vha ndi tshi eḓela henengei. Vhana vhanga vho vha vha tshi dzula Gugulethu ndo vha ndi tshi ya ndi tshi vha vhona mafheloni a vhege.
Mufumakadzi we avha atshi khou dzula navho o vha ana vhuthu nahone zwi tshi mpfara zwavhuḓi vhukuma. Fhedzi vhasa wanga vho mbo ḓi pfuluwa vha ya mashango ḓavha zwa sia ndi tshi khou xelelwa nga mushumo. Ndo vha ndi si tshena tshelede ya u badela muthu wa u sala na vhana zwa ita uri ndi vha rumele murahu Transkei he khotsi anga vha vha vha hone.
Naho huna uri ndi muthu wa munna khotsi anga nṋe vho vha vha tshikona u ṱhogomela vhana nga naho vha vhaṱanu. Arali vha tshi hana uya u ṱhogomela zwifuwo arali hu tshi khou rothola vho vha vha tshi tenda uri zwoluga vha songo ya. Vho vha vho vha lugela vhukuma. Fhedzi nga nwaha wa 1972 nga murahu ha minwaha ya malo nda ya nda dzhia vhana vhanga. Ndo vha ndo vha ṱuvha vhukuma ndi tshi khou ṱoḓa u vha ndi na vhana vhanga nda vhuya navho vhoṱhe Cape Town.
Felicia Mfamana
Ndo vha ndi na minwaha ya 39 na hone ndo vha ndi saathu vhuya nda shuma na luthihi makhishini. Ho vha hu sina na tshithu na tshithihi tshine nda nga ita. Ndo vha ndi tsini vhukuma na murathu wanga Neliswa. Munna wawe ovha atshi khou shuma Cape Town fhedzi aḓi vhudza uri u ḓo ṱhogomela vhana vhanga na vhawe vhana.’ Ndi vhana vha mukomana wanga vha nga si farwe nga nḓala, aralo, ndi ḓo vha ṱhogomela.
’ Vha ḓo vha na zwiḽiwa zwo no bva masimuni na mafhi a dzi kholomo nṋe ndi ḓo isa zwiambaro na tshelede uri hu kone uvha na zwiambaro zwa tshikolo, dzi bugu na zwoṱhe. Zwo vha zwi khou vhavha u ṋamela bisi ndi tshi khou sia vhana vhanga ndi sa ḓivhi uri ndi ḓo vhuya lini.
Tenjiwe Tutu
Vho vha vhagai vhana vhanga musi ndi tshi wana hoyu mushumo wa u shuma ndi tshi khou dzula mushumoni? Mmbudziseni hezwi ni nnḓisela masinḓambilu. Muthu we a vha a tshi khou ṱhogomela vhana vhanga ovha asi khou fara vhananga zwavhuḓi, ho vha hu tshiṱuhu usa alusa vhana vhanga ngauri ṋamusi vha si tsha ita zwone u vhona unga zwi khou itwa ngauri a u ngo kona uvha alusa. Ndo isa ṅwana wanga muhulwane u dzula na munwe Gugulethu.
Musi ndi tshi ya u dala nda wana ana mafunda vhukuma anyitela na nyamunaithi na vhurotho nda ḽa. Fhedzi nwananga we avha ana minwaha miraru kana miṋa atshi ḓa a tshi ri u khou ṱoḓa vhurotho ha pfi ono ḽesa. Nda zwi vhona uri ṅwana ovha atshi khou luvhelela zwiḽiwa. Zwo mmbaisa vhukuma . Ho vha hu vhuṱungu vhuhulwane uri ṅwana ahule asina mmeawe.
Nda dzhia vhana vhanga nda vha isa kha muzwala wanga zwo vha zwi si zwavhuḓi na luthihi ngauri nga murahu ha tshifhinga ndo ḓo wana vhurifhi vhune ha khou uri ndi ḓe ndi dzhie vhana hu saathu fhele vhege mbili. Ndo wana ndi sa ḓivhi uri ndi ite mini ngavho ngauri ndo vha ndi tshi khou tea u isa phanḓa na mushumo wanga ndi zwe vhasa vhanga vho mrs Truter vha mbo ḓi ri.’ ni songo vhilaela tshimbilani ni yo wana uri vhana vhaṋu ni vha vhea ngafhi.
Vhathu vhe ravha ri tshi shuma khavho vho vha vha tshi ri pfela vhuṱungu. Vha tshi ri kha riṋe arali mulayo wo vha wo fhambana kana zwo vha zwi tshi khou bva khavho vho vha vha tshi ḓo mpha vhudzulo ha u dzula na vhananga, fhedzi nga mulandu wa uri mulayo a u tendi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe