Beauty Skefile
Nga murahu ha minwedzi ndo ṱangana na Victor, ndi na minwaha ya 20, ra mbo ḓi malana. Wo vha u munyanya wa musi nṋe ndo ambara shira na hone na tshitshavha tsho vha tshi hone, vha tshi swika 100 wa vhathu. Zwo vha zwi zwithu zwa vhuḓi vhukuma. Minwaha ya 10 ya u thoma kha mbingano yashu ro vha rina tshelede vhukuma nahone ro takala.
Victor ovha atshi kona u rengela vhana zwiambaro na nṋe, atshi ri ṱhogomela zwavhuḓi vhukuma aro ngo vhuya ra tambula na luthihi. Ndo vha ndi tshi tama uri zwithu zwi nga dzula zwo tou ralo u swikela nga hu sa fheli. A mbo ḓi litsha mushumo, a tshi khou ṱoḓa u humela hayani Qunu Eastern cape hune a bva hone. Ndi hone he ha thoma mathada henefho.
Lwa tshifhinga tshiṱuku zwithu zwo thoma zwa tshimbila musi ri Qunu, ro vha ri tshi khou dzula nḓuni yo fhaṱiwaho nga zwidina ra vha na tsimu ine ro vha ro ṱavha mavhele na zwifhuri. Ra ṱavha zwiḽiwa zwinzhi vhukuma aro ngo vhuya ra vhuya ro farwa nga nḓala, fhedzi Victor ovha asi tsha shuma. Khanwe ndi zwone zwo mufhaho mutsiko. Ndi hafho he a thoma u ita zwa u nthwa.
A thoma u vhuya vhusiku musi a tshi mbona ndo dzula na vhana uḓo thoma u amba nga u halifha uri ‘zwi gai zwiḽiwa zwanga’ nahone a thoma u ita dzi khakhathi na vhathu vhoṱhe, atshi khou mmbudzisa dzi mbudziso uri akone u wana nḓila ya u nthwa, a kona u thoma zwa u nthwa.
A mbo ḓi ri u ṱoḓa u mala mufumakadzi wa vhuvhili, mufumakadzi wa mukomana wawe o lovhaho. Hezwi ndi mulayo wa tshi Xhosa fhedzi nṋe zwo vha zwi tshi khou nkonḓela vhukuma. Arali nda nga fhindula ndo vha ndi tshi rwiwa. Ho vha hu si tshena lufuno lwa mbingano hu si tshena na tshithu tsha vhuḓi kha nṋe Qunu. Nda mbo ḓi paka dzi bege dzanga nda ya hayani Cape town ndi khwiṋe huna mashaka anga.
Felicia Mfamana
Mukomana wa munna wanga Milton, dzi khaladzi na mme vho vha vha tshi pfara zwavhuḓi, ene ovha a muthu ane a bvafha a dovha a tambudza. Ovha atshi wana tshelede atshi khou lugisa dzi nnḓu dza vhathu, fhedzi asa mphi na peni. Mazwale wanga vho vha vha tshi zwiḓivha uri ndi muthu wa hani nahone vha sa tendelani nae na luthihi.
Vho vha vha tshi mpha tshelede na zwiḽiwa uri ndi ḽe na vhana. Nomanani nwana washu wa tanzhe, ha kona uḓa Noxolo, ha tevhela Nonkosi ha kona uvha na Phumla, naho zwo ralo ho vha hu sina zwine vha thusa ngazwo kha u ṱhogomela vhana. O vha a tshi nwa nga maanḓa nahone atshi vhuya hayani hu vhusiku vha ri vusa roṱhe nga phosho 'ni khou ita mini no eḓela, zwiḽiwa zwanga zwi ngafhi'.
Tshifhinga tshe vha thoma ngatsho zwa u nthwa zwo dzhia minwaha ya 9 nda musia. Ovha tshi nga vha siho na luthihi ḓuvha ḽothe na vhusiku haḽo atshi vhuya a kona uḓa vhukati ha vhusiku a khokhonya. ‘ ndi na nḓala zwi gai zwiḽiwa zwanga?’ nga khani ‘ ahuna zwilḽiwa ngauri ano ngo mpha tshelede ya u renga zwiḽiwa ‘ nda ralo. ‘ni songo nzwifhela ni rengisa maḽegere ni na tshelede’ a ralo Heiḽa tshelede ndi ya vhana ya u vha rengela zwiḽiwa nda fhindula asi tshelede yaṋu heyo.
A thoma u nthwa a sa tsha ima, a nthwa khofheni musi ndo no wela fhasi, a thoma u tou nraha. Ndi ḓo ni vhulaha a ralo. Murathu wanga Neliswa ovha atshi khou dzula na riṋe athoma ulila na u vhidzelela a ḓa a dzhena nga vhukati a nkhurumedza;’ thomani u vhulaha nṋe u thoma atshi khou vhidzelela. Vhadzula tsini vha zwi pfa vha thoma uḓa vha tshi khoun gidima.
Litshani zwine na khou ita hoyu ndi mufumakadzi waṋu, vha tshi khou bvisa Milton kha nṋe. Vha vhidza mapholisa. Avho ngo ḓa, fhedzi halwa ha Milton ha ṱhapha nṋe nga ḽi tevhelaho nda mbo ḓi ṱuwa nda ya hayani.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe