Goldie Mufhati
Ndo fhaṱa nndu yanga St Mark's. ndo i ita ga nḓila ya mveleleIo, nga zwidina zwa mavu zwo ṱangana na matoko a kholomo. Ndo thola muthu wa u ita zwidina zwa mavu.
Nda hwala zwidina nda zwiisa kha mufhaṱi nga girivhane nda isa maḓi ndi tshi khou tou a hwala kha ṱhoho nga bakete. Musi hu tshi khou fhaṱiwa dzi mbondo, nda suka daka ḽa u plasitela nga matoko. Ro shumesa nga maandḓa hu vhuria, hu sina dzi mvula, hu tshi tou fhela minwedzi ya rathi ro vha ri na nnḓu, ire na kamara, ha u dzula na ha u bikela.
U vha Mubebi u Woṱhe
Musi ri tshi tou fhedza u malana, Otto ombo ḓi ya mushumoni Saldanha Bay kha ḽa Western Cape, kha Saldanha Bay Canning Company. Ho vha hu sina zwine vha nga ita. Ho vha hu sina mushumo Transkei. Vho vha vho ṱuwa lwa minwaha ya 23 ubva hetsho tshifhinga ro vha ri tshi vhonana vhege tharu fhedzi kha ṅwaha, na nga dzi holodei.
Nga murahu ha miṅwaha miṋa ro malana, nga murahu ha musi Vusi, ṅwana washu wa u thoma, ono bebiwa, nda mbo ḓi ya Langa kha ḽa Cape Town na ṅwana uri ndi vhe tsini na Otto lwa tshifhinga tshiṱuku, nda dzula na makhadzi wawe Nomalizo. Mapholisa vho vha vha tshi dzula vha tshi khou tshimbila zwiṱaraṱani vha tshi khou vhudzisa dzi basa kha vhathu, nṋe nda tea uri ndi dzule nga ngomu ndo dzumbama.
Nomazilo na vhana vhawe vho vha vha na dzi basa. 'no ṱanganedzwa fhano, fhedzi ni songo tshimbila tshimbila arali hu vhukati ha vhege ngauri mapholisa vha nga ni fara,' ovha atshi khou ntsivhudza. Musi hu mafhelo a vhege zwo vha zwi khwiṋe. Mapholisa vho vha vha tshi vha vha miḓini yavho, riṋe ra kona ubva zwavhuḓi. Hafhu Cape Town ho vha ho nakesa, na mavhengele o ḓalaho nga zwiambaro na ṋama; na zwithu zwoṱhe zwo vha zwi sa ḓuri u fana na Transkei.
Ndo vha ndi tshi kona u isa Vusi kha madokotela avhuḓi atshi yo ṱoliwa. Nga murahu, Otto anrengela mutshini wa u runga na khurushete Cape Town. Zwo nntakadza ngauri ndi afuna u dzula ndi tshi khou ita zwithu. Fhedzi u dzula nga ngomu tshifhinga tshoṱhe zwo vha zwi tshi konḓa. Ndo vha ndi Cape Town lwa ṅwedzi nda mbo ḓi ṱuwa.
U vha Hone ha Lufuno
Minwe miṅwaha yo vha i tshi khou konḓela Otto. O vhuya a wana mushumo Cape Town kha ofisi khulwane dza Food workers' union, vha tshi khou shuma na mabalane muhulwane, Jan Theron. Vho vha vha tshi ya kha dzi khamphani dzine vhashumi vha khou lwa na vhahulwane vhavho, uya u dzudzanya mafhungo.
Zwo vha zwi tshi khou konḓela Otto, ovha atshi khou ṱoda u ita mushumo fhedzi mapholisa vha muwana a khawo, mapholisa vho vha vha tshi do mufara nṋe na vhana ra sala ri tshi tou pfi vha ha nnyi? Naho zwo vha zwi tshi khou konḓa kha munna na musadzi uri vha fhambane, ho vha hu sina zwine ra nga ita. Ro mbo ḓi wana maanḓa a u ita zwine ra nga ita.
Ndi zwino hune roṱhe ro no hula, hune ra khou dzula roṱhe na u kona u fhedza tshifhinga ri roṱhe, na u kona u ḓivhana zwavhuḓi. Ro takala ri hayani zwino. Ḽinwe ḓuvha ndo vhudza munna wanga uri ndi khou ṱoḓa uvha na mbingano ya vhuvhili, ri vhidze vhathu vhoṱhe vhane ra vha ḓivha, vhahulwane na vhaṱuku, uri vha kone uri vhona ri tshi malana lwa vhuvhili.
Ari, 'nṋe ndi ḓo ambara mini?' Nda ri, 'na uri ri ḓo ṱoḓa na kholomo — yo khwaṱhaho —na nngu, zwa u pembela.' 'ri fanela u shuma uri ri kone u vhea tshelede, ngauri roṱhe ari khou shuma, ri tea u vhulunga zwavhukuma, ' aralo. Nṋe nda muvhudza, 'ni khu zwivhona uri no vha na vhutshivha na nṋe musi ndi tshi ri ndi khou ṱoḓa u gudela vhudededzi naa, fhedzi zwino ni khou mmbofholola?' 'ee ngauri no no hula,' aralo. 'a huna, muthu ane anga kha ḓi ni mala zwino.’ Nne nda mbo ḓi sea. Ndo sea u swika maṱo atshi tou bva miṱodzi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe