Zwibveledzwa zwa Olive

© Roger de la Harpe

Olive ndi mitshelo ine ya vha uri ndi mituku, ine ya shuma u fha muthetshelo kha zwithu zwinzhi zwine zwa vha uri zwo fhambana, nga nnda ha u bveledza mapfura a olive-tshithu tshone tshihulwane tshine tsha itwa nga Olive Afrika Tshipembe. Zwinwe zwibveledzwa hu vha ho katelwa table Olive, zwiliwa zwine zwa vhea zwa olive u fana na olive tapenade na zwithu zwa u dola kha lukanda zwa olive.

Mapfura a Lovive a itwa nga zwiimo zwine zwa vha uri zwo fhambana, ine ya vhesa ya maimo a nntha ndi ine ya vhidziwa upfi yone ya maimo anntha estra virgin olive, ine ya vhesa hafhu na zwithu zwinzhisa zwa mutakalo.

Mapfura aya kona hafhu u fhiwa mutshetshelo kana u tanganiswa ndi zwinwe zwishumiswa uri zwi kone u bveledzwa zwithu zwine zwa vha uri zwo khethea u fana na truffle oil, fennel-infused olive oil kana chilli na garlic oils.

Table Olives

Olive dzine dza vha uri ndi thethe na u vhavha dzi avhavha nahone dzi fanela u tou tanganiswa uri dzi bve zwine zwa vhavha dzi kone u liwa. Huna ndila nnzhi dza u kona u lafha dzi Olive: u lafha dzi olive zwi vha zwokatela na u dzi litsha dza vhila - u nga dzi lovhea kha madi ane avha na muno lwa tshifhinga. Unga kona hafhu u dzi lafha nga u dzi vhea kha muno, na u dzi lovhea kha madi na u dzulela u dzi tanzwa lwa minwedzi na u dzi litsha dza dzula lwa tshifhinga-ndi ndila ya tshi spinach ine ya vha i tshi khou shumiswa kha dzi olive dala.

Lushaka lune lwa tou divhea vhukuma kha u bveledziwa ha dzi table olive Afrika Tsipembe ndi Manzanilla, Mission naine ya vha yo khwatha ya nga ina nama Manzanilla (‘little apple’nga Spanish) kha hei tshaka ya maimo anntha ine ya shuma kha dzine dza vha dala na hone i ya vha ya vhudi vhukuma kha dzine da vha uri dzi kha di vha thethe. Ine ya nga shuma zwavhudi kha dzi olive dzine dza vha uri dzi pitted kana stuffing, fhedzi a i tou vha na mapfura manzhi.

Mission ndi olive dzine dza vha thukhu kha Manzanilla. Ndi dzone dzine dza tavheswa vhukuma Afrika tshipembe-659 ho vhambedziwa na 133 ha dzo tavhiwa kha Manzanilla. Ndi dza vhudi kha nntsu dza tafulani, fhedzi dzi ya dovha hafhu dza shuma kha u ita mapfura a Olive. Kalamata ndi dzone dzine dza khou hula Afrika tshipembe hune huna dzine dza swika 161 ya dzi hectara dzine dza vha uri dzo tavhiwa. Dzi shuma kha nntsu dza tafulani na hone adzi tou vha na mapfura manzhi.

Zwibveledzwa zwaTable Olive

Olive dzi ya brined, kana u pakiwa kha mapfura kana dza vha dzo tou ralo kana dza shuma u disa muthetshelo. Dzi ya tanganiswa na mihwaba, na matari zwo tanganiswa na matamatisi ane avha uri o omiswa na dzi feta cheese kana pesto hedzo ndi dzi tsumbo dza zwibveledzwa zwa olive dza tafulani.

U nga kona u dzi paka kha dzi brine, mapfura kana kha dzi pulastiki, dzi khene kana dzi ngilsi dza dzi jege. Dzine dza vha uri ndi khulwane sa dzine dza nga vha dzi 5 kg na 15kg unga kona u dzi paka kha mabakethe. Dzine dza vha dzi tshi kha dzi thini dzi ya tavhanya u xelelwa nga muthetshelo wadzo.

Dzi olive dzi ya kona u omiswa nga zwikwatudzi, kana dza omiswa nga muya, kana wo tanganisa na muno kana nga duvha lone line.

Zwibveledziwa Zwine zwa vha zwo Vhewa zwa Mapfura

Olives unga kona u dzi tanganisa na zwinwe zwibveledzwa, u fana na nyala na phiriphiri uri u kone u ita relishes, chutneys na jamu kana dza tanganisa na matari kana garlic.

Olive tapenade ndi zwiliwa zwoitwaho nga pitted na dzine dza vha dzo sindiwa dzi olive nntsu, dzo tanganiswa na capers na mapfura a olive. Unga kona u i tanganisa na anchovies, lemon na thyme wa zwidodzela kha vhurotho kana wa zwitanganisa na khovhe, makaroni kana kha miroho.

Olive paté i i twa nga dzi olive dzo sindiwaho, dzine wa nga dzi tanganisa na zwinwe kana wa la wo tou ralo.

Zwithu zwa u Thogomela Lukanda zwa Mvelo

Mapfura a olive ono shuma kha u lwa na zwitshili zwo yaho nga u fhambana, u tanzwa, u kunisa na u tsidulula kha lukanda, nala mavhudzi lwa minwaha ya zwigidi. U shumiswa ha mapfura a olive zwa zwino hu vha ho katelwa na kha zwisibe, zwa u tanzwa mivhili, balms, mapfura na kha zwau londa vhana na u panga zwine zwa thusa vhukuma kha lukanda.

Mapfura a olive aya vha ana zwithu zwinzhi kha o zwine zwa vha na mbuyelo vhukuma ho kateliwa na vitamin E, squalene, polyphenolsnna zwithu zwinzhi zwo fhambanaho zwavhudi - hu do vha ha vha na oleic acid 75% - fhedzi hu dovha hafhu ha vha na, linoleic acid, linolenic acid na palmitic acid.

Polyphenols iya kona u thusa kha zwithu zwinzhi zwa mutakalo hezwi hu vha ho katela na zwine zwa vha zwa anti-inflammatory, antiviral na immunomodulatory.

Huna lutendo lwa uri mapfura a olive ndi tshone tshimela tshi tshothe tshine kha tsho ha bva squalene na squalane. Hezwi zwithu zwi dovha hafhu zwa wanala kha tshivhindi tsha shaka, ndi zwithu zwine zwa thusa kha uri muthu asongo hula kana lukanda lu sa honyane, na kha mavhadzi na zwinwe. 

Oleic acids (omega 9) zwi divhelwa vhukuma u lwa na tshika tshena kha thoho na u thusa kha u alusa mavhudzi. Linoleic acids (omega 6) u kona u fhodza zwilonda, u fhungudza vhutungu na u tutuwedza uri lukanda lu fhole na mavhudzi. Linolenic acid (omega 3) i fhungudza u zwimba na Viitamin E i vha na maanda vhukuma na hone ndi zwithu zwine zwa vha uri zwo dala vhukuma kha Olive oil.

Zwa ndeme: Ndivho hei ndi ya uri vhathu vha kone u divha azwi faneli u dzhiiwa sa zwithu zwine zwa vha uri zwo ambiwa nga dokotela, kana wa nyadza ndaela ya dokotela wa thoma u shumisa hezwi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe