Tenjiwe Tutu
Ndo ṱangana na munna wanga ndi kha murole wa vhuṋa. Ḓuvha ḽa u thoma ro amba zwi sa ye fhethu. Ro vha ri vhasidzana vha si vhanzhi ro vha ri tshi khou ita zwa u vhala fhedzi ho no vha tshifhinga tsha u awela na hone ro vha ro tou fombe kha zwa dzi bugu dzashu. Vhanwe vhaṱhannga vho vha vha tshi khou sokou tshimbila tshimbila vha tshi ḓa vha tshi ri khakhisa.
Nda vhidzelela nda ri khavho, 'na musi arali vheiwe ni sa ṱoḓi u phasa milingo ya vheiwe , nṋe ndi khou ṱoḓa, ṱuwani ngauri riṋe ri khou shuma na dzi bugu dzashu.' Nda vhudza munwe wavho, Mzwandile Tutu, uri no no hula ni fanela uya u shumela vhabebi vhaṋu. Ndo vha ndi khou sea fhedzi ene ovha ono sinyuwa atshi vho ṱoḓa u nnthwa.
Nga murahu nda ḓi sola vhukuma, ngauri nda pfa uri vhutshilo hawe zwithu zwi khou mukonḓela. Thaidzo yawe yo vha i tshi ḓingela yanga. Nda ya khae nda humbela pfarelo. Ari zwoluga. Ndo vha ndi sa khou lingedza uni khakhisa, nda ndi khou tou tamba. Nda thoma u mufuna. O vha a muṱhannga wa u naka. Ndo vha ndi tshi bva Cape Town, vhatukana vha Cape Town avha ṱhonifhi, ene ovha asongo tou ralo.
O vha atshi ṱhonifha vhanwe vhathu. Ovha tshi fhira nga nḓila ya muḓi wa hashu musi atshi khou ya hayani. Atshi fhira tshi khou ita miswaswo. Ṱhoho yanga yo vha yo banda hafha nnṱha , ovha atshi do ndumelisa ngauri , 'Hello, Miss Pannekoek.' 'mulandu ni tshi ri ndi pannekoek?' nda vhudzisa. 'Pannekoeks ndi zwithu zwine zwa ḓifha,' aralo. 'ndi adzi funa dzi pannekoeks, ndi ngazwo ndi tshi ni vhidza uri pannekoek.' A nwalela vhurifhi atshi khou mmbudza nga nḓila ine a mpfuna ngayo.
A mmpha hone ndi na vhangana vhanga. Na nṋe nda nwala ndi tshi khou muvhudza uri ndi a mufuna na nṋe, zwa thoma ngauralo. Ro vha ri tshi khou ṱoḓa u malana, fhedzi ovha o fanela u thoma a ya Johannesburg lwa minwaha mivhili , uri a wane tshelede ya u mala. Ndo vha ndi tshi munwalela na musi a henengei Earthworks. Nga 1964, ra malana. Ra kona uvha roṱhe.
Alicia Mdaka
Ndo ṱangana na munna wanga, mufunwa wanga Zolile Edwin Mdaka, musi nṋe na mmeanga ri tshi kha ḓi dzula Upper Constitution Street, District Six. Tshinwe tshifhinga ndi tshi bva mushumoni ndi ḓo tsela fhasi ha Orange Street uyela Girls Union kerekeni hune nda dzhena hone, ḽinwe ḓuvha ha ḓa munwe mutukana wa u naka ari 'ndi khou humbela u amba na inwi?' O vha atshi khou nwethuwa, na hone uya kona u nwenwela hoyo muthu!
Nda zwi vhona uri haya ndi mathada vhukuma. 'hai, ndo lenga, ndi khou tea u ṱuwa,' nda ralo ndi tshi khou ṱuwa. 'zwoluga,' aralo, 'khamusi ri nga amba ni tshi vhuya.' Nda isa phanda na usa funa u amba nae Zolile, a isa phanḓa na u amba na nṋe. Tshinwe tshifhinga a tshi ḓo tshimbila na nṋe, a tshi khou ḓi amba zwiṱuku. Zwino, ḽinwe ḓuvha, a mmangadza.
Ndo vha ndi na minwaha ya 19. 'Alicia, ndi ani funa,' aralo. 'nahone ndi ani fulufhedzisa, ndi nga si tambe nga inwi. Ndi khou ṱoḓa uni mala.' Ḓuvha na ḓuvha ovha a tshi dzulela u mmbudza uri uya mpfuna nahone anga si nṱutshele. Nda thoma u vhona maṱo awe musi ndi tshi khou tshimbila, nda thoma u zwivhona uri na nṋe ndi khou mufuna.
U konḓelela hawe zwo muthusa. Zolile a humbela mukomana wawe muhulwane uri aamba na mme anga nga zwa u mala. Na ngoho ra malana, nda tea u ṱutshela mmeanga nda ya u tshila ndi sina vho. Vhutshilo ho vha hu havhuḓi. Kha heiḽa minwaha ya mbingano zwithu zwo vha zwi zwavhuḓi na Zolile atshi nṱhogomela.
Arali ndi Eastern Cape asiho, o vha tshi ḓo nthumela tshelede na marifhi, atshi mbudzisa uri nṋe na vhana ri hani na uri ri nga si kone na u vhuya. O vha tshi mpfuna, na hone ovha asina ndavha na vhanwe vhasidzana fhedzi nṋe mufumakadzi wawe.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe