Tenjiwe Tutu
Ke hlakane le monna wa ka ge ke be ke le mphatong wa bo nne. La mathomo ge re be re leka go boledišana dilo ga di a sepela gabotse. Nna le basetsana ba bangwe re be re bala ka nako ya go ja kua sekolong e bile re be re hlokomedišitše kudu mo dipukung tša rena tša arithmetic.
Bašemane ba bangwe ba be ba sepela, e be ba etla ba leka go re tshwenya. 'Ge wena o sa nyake go phasa ditlhahlobo tša gago, nna ke nyaka go phasa, bjale tloga fa, rena re a bala.' Ke ile ka botša yo mongwe wa bona, Mzwandile Tutu, e be ke mmotša gore, e bile ke yo mogolo gore a be mo sekolong bjale a sepele a ye go šomela batswadi ba gagawe.
Ke be ke raloka le yena eupša o be a befetšwe e bile a nyaka go ntia. Ka morago, ke be ke itshola, ke ile ka lemoga gore bophelo bo be bo le boima go yena. Mathata a gagwe a be a swana le ya ka. Bjalo ke ile ka ya go yena e be ke kgopela maitshwarelo. O ile a re, go lokile. 'Ke be ke sa leke go wo tshwenya, ke be ke raloka le wena' o ile a realo.
Napile, ke ile ka thoma go mo rata. O be a le mošemane wo a bogegago. Ke be ke tšwa lefelong Cape Town, bašemane ba Cape Town ba na le hlompho, eupša yena o be a sa swane le bona.
O be a šoma kgauswi gomme o be a feta ka gae ge a boela gagabo. O ile a thoma go dira metlae ge a feta mo. Hlogo ya ka e be e le folete mo godimo, bjalo o be a ntumediša a re, 'dumela Mohumagatšana Pannekoek.' 'Gobaneng o mpitša pannekoek?' Ke ile ka mmotšiša, ke befetšwe. 'dipannekuku di bose,' a realo.
'Ke rata dipannekuku, ke ka lebaka leo ke go bitša pannekoek.' Napile, o ile a nngwalela lengwalo a mpotša gore o a nthata. O ile a mpha lona ge ke le gare ga bagwera ba ka.
Ke ile ka mo ngwalela le nna ka mmotša gore le nna ke a mo rata, e be go le bjalo. Re be re nyaka go nyalana, eupša yena o be a swanetše go ya go šoma kua moepong mo Johannesburg mengwaga ye mebedi gore a kgone go ba le tšhelete ya lobola. Ke be ke hlwa ke mo ngwalela ge a le gona kua Earthworks. Mafelelong, ka 1964, re be re nyetše. Re be re dula mmogo.
Alicia Mdaka
Ke hlakane le monna waka, moratiwa waka, Zolile Edwin Mdaka, ka nako yela ke be ke sa dula le mme waka mo setrateng sa Upper Constitution mo District Six. Ka nako ye nngwe ge ke boa mošomong ke na le go feta strateng sa Orange go ya kerekeng ya rena ya Girls Union gomme ka letšatši le lengwe lesogana le go bogega le ile la tla go nna e be a re, 'ke kgopela go bolela le wena?' O be a myemyela e bile myemyelo ya gagwe e be e bogega.
Ke lemogile ka pelapela gore se se tlo ba bothata. Ke ile ka re go yena ka lebelo 'ntshwarele ke swanetše ke sepela, ke latetšwe.' E be a re, 'go lokile.' 'Mohlomongwe re ka bolela ge o boa.’ Ke ile ka tšwela pele ke mo thibela gore a sa bolela le nna gomme yena o ile a tšwelapele go bolela le nna. Ka dinako tše dingwe o be a na le go sepela le nna a mpolediša.
Napile, la letšatši o ile mmakatša. Ke be ke na le mengwaga ye lesome senyane. 'Alicia, ke a go rata' a realo. 'Ke a go tshepisa gore nka se go senye. Ke nyaka go wo nyala.' Letšatši le lengwe le lengwe o be a hlwa a nnetefatša gore o a nthata e bile ke motho ya a tshepagalago. Ke be ke thoma go mo kwa gore o ntebeletše ge ke sepela e be ka lemoga gore ke thoma go rata monna yo. Phegelela ya gagawe e ile ya patela.
Zolile o ile a kgopela bo buti bja gagwe ba ba golo gore ba ye go bolela le mme waka ka taba tša leyalo. Gomme re ile ra nyala, ka swanela go tšwa mo ntlong ya mme waka ke ye go dula ka ntle le yena. E fela bophelo bo be bo kwala bo le bose. Mo mengwageng yeo ya lenyalo la ka ke be ke thabile kudu Zolile o be a nhlokomela.
Ge ke be ke mo Eastern Cape ka ntle le yena o be a nthomela tšhelete, a nthomela le mangwalo a mpotšiša gore bana ba bjang le gore ga go kgonege go re boele go yena na. O be a nthata ka nnet. E be e se motho wa kimiša basetsane o be a rata mosadi wa gagwe fela.
Translated by Lebogang Sewela