Dzina ḽa tshisaitsi: Brassica rapa
Dzina ḽo ḓoweleyaho: Turnips
Ṱhaluso ya Tshimela
Vhubvo hadzo ndi Eastern Europe na zwipiḓa zwine zwa rothola zwa Asia. Hu humbulelwa uri dzo thoma u ṱavhiwa nga vhathu lwa minwaha ya 4000 na u fhira. Nga mulandu wa hezwo, dzo thoma u hwaliwa nga vha zwimi he vha dzi ṱavha nga vhunzhi Asia.Ina maṱari madala-dala na ṱhodzi dzine dza vha na muvhala mudala. Dzi hula zwine zwa swika 40 uya kha 50cm ubva nnṱha ha midzi na u thoma ha tsinde hune havha hone hune ha ḽiwa hone, naho zwo ralo na maṱari aya ḽiwa. Maṱari ahone ndi tshipulumbu uya kha u ṱanḓavhuwela matungo. Dzi ya ḓivhiwa vhukuma nga uḽiwa nga zwifuwo dzi ya kaṋiwa dzi tshi khou itwa furu.
Mushumo
Midzi ya hone unga iḽa wo i vhilisa, kana u gotsha na maṱari na one unga aḽa wo a vhilisa kana u gotsha kana wa aḽa o ralo kha salad.Zwine Mavu Aṱoḓa na u Lugisela
I funa mavu ane avha na muṱavha masekene ane avha uri o gwiwa zwavhuḓi na u nyorea. Mavu anga vha na acidi thukhu ine ya swika PH ya vhukati ha 5.8 na 7. Ai vhi ya vhuḓi kha mavu ane avha uri o khwaṱha mavu o faranaho ane avha uri o ḓala nga vumba zwi ita uri isa anwe zwavhuḓi.Musi dzi tshi kha ḓi vha ṱhukhu, tsheṋe ine ya vha i hone iya khakhisa tshimela uri tshi sa anwe zwavhuḓi na u ḓi wana tshi sa ḓi wane zwavhuḓi. Zwino kha minwedzi ine ya khou ya u ṱavhiwa ngayo, hu fanela u langiwa tsheṋe. Hu fanela u dzhiiwa na mavu aya u ṱoliwa nga u ṱavhanya u saathu ṱavha arali zwo tea unga shela na manyoro lime na phosphates kha vhupo honovho zwine zwa nga swika 500 mm, u tshi khou ṱanganyisa na mavu nga u a rembulusa zwine zwa swika vhege nṋa kana ṱhanu u saathu ṱavha uri mavu a ḓowele.
Hezwi zwi fanela u tevhelwa nga u shumiswa ha dzembe kha mavu ane avha uri a nṱha, hu tshi khou bviswa na tsheṋe dzoṱhe wa zwiita mafhungo uri ahuna mavu ane avha uri o sokou iitisa zwinwevho zwine zwa nga khakhisa u mela ha tshimela.
Mutsho
Dzi funa mutsho une wa rothola dzi ya kona u konḓelela na phepho ine ya vha yo kalula arali tshimela tsho no takuwa. I hula zwavhuḓi kha mutsho une wa vha vhukati ha 5°C na 15°C. Arali ya ṱavhiwa nga maanḓa fhethu hune ha dudela midzi iya oma na hone ya sa ḓifhe na ḓifha.Tshaka
Early Purple Top, Golden Globe, Goldie, Purple Top Milan, Purple Top White Globe, Seven top, Shogoin na White Egg.Ndi zwavhuḓi u wana tsivhudzo kha vhaḓivhi uri vha u vhudze uri ndi ifhio ine ya nga mela zwavhuḓi kha vhupo ha hanu. Ya rengisea na u rengisea zwavhuḓi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe