Kakaretso ya Rapa

© Louise Brodie

Lebitso la Saense: Brassica rapa
Lebitso le Tlwaelehileng: Turnips

Tlhaloso ya Semela

Dirapa di tswallwa bochabela ba Europa le karolong tse batang tsa Asia. Mme dika lengwa ke batho lemong tse 4000 kapa ho feta. Pele ho moo, di ne di latwa ke batsumi moo nedi hola dikarolong tsa Asia moo holing hlaha. Dimela tsa rapa dinale botala bo lefifi Makaleng ka dipento tse mutsu moo holeng lesedinyana kutung ka botala. Tsena di hola hokaba 40 hoya ho 50 cm hotswa hodimo hoya metsong qalong ya kutu eleng hona moo dijo di thoahalang. Leha hole jwalo, Makala le ona aka jewa. Metso ya rapa e ya potolohae motopo ka mmetso. Rapa sebile e tlwaelehile ka tshebediso ya phepelo ya diphoofolo le hona ho hlaola furu.

Tshebediso

Mmetso e mengata e jowa e bedisitswe, e hadikilwe mme Makala le ona aka bediswa le hona ho hadikwa kapa a jewa antes ale matala ele salate. Mmetso e bedisitsweng e etsa setoto se setle.

Dithloko tsa Mobu le Tokisetso

Santa e ka mofuta wa tobu hoya ho mofuta wa mobu o tsamayang hantle le ho tshela dimenerale tse hloehang tse booming bo bottle. Mobu ona okaba le esiti hanyane ka pH e pakeng tsa 5.8 le 7.

Ha e sebetse hantle boimeng, mobu o kopaneng ka letsopa le tshetseng jwalo ka ha sena sekaba le kgahlamelo mmetsong, ele hore otla ama hlaiso ya dimela. Ha dimela tsa rapa ntse dile nyane, lehola dimeleng dika baka tahlehelo e kgolo ya dimela jwalo ka diela tse nyane di sokodisa ho iphihlella.

Le ha hole jwalo, dikgweding tse etelletseng pele temo, le hola le tlilo laola porokgorama e tlo latela. Mme mobu o tlameya ho iswa tekong pele hoka lengwa. Hlokeho ya dimenerale, posefate ditlameya hoba teng tulong eo hore ho kenyelletswe bonyane 50 mm, phetolo leho kopanya mobu nakong ya beke tse nne letse hlano pele hoka lengwa ho nehelana ka nako mobung hore o iphumane. Sena seka latelwa hang ho lokisetsa mobu oka hodimo, ho kuta le lehola le ho lekanya sebaka.

Bekeng yah o qetela ya temo pele oka lema lokisa o tlameya ho bolaya lehola lefeng kapa leng le fumanehang ho etsa bonnete bah ore ho hona dikaqa tsa mobu tseka bakang tshitiso dimeleng le metso kgolong.

Boemo ba Lehodimo

Dirapa ke dimela tse dulang moo ho phodileng le moo holing serame ka nako tsohle hang ha semela se entswe. Di holela hantle moo mocheso o leng pakeng tsa 5°C le 15°C. Ebang hangata e holetse moo ho chesang mmetso ekaba thata mme ya eba le tatso e seng monate.

Dikhalthiba

Boperese boka hodimo ba pele, mmala wakgauta, perese ka hodimo le bosweu, bosupa boka hodimo le bosweu balehe. Hontse ho tlile hantle hore o fumane keletso mabapele peo le keketso ya di ofisiri ele ntshetso pele ya ntho tse dumelletsweng hoka lengwa maemong afe kaa afe. Le ho batla keletso hotswa bareking kapa dimarakeng tsa tsamaiso ele kgetho e nepahetseng ya thekiso.

Translated by Sebongile Sonopo