U Tavhiwa Ha Chives

© Louise Brodie

Kutavhele

Chives i tavhiwa nga mbeu. Zwimela kana mbeu zwi ya kona u khethekanyiwa zwa ya zwa tavhiwa nnda nga ndila nthihi ine ya fana na musi hu tshi khou tavhiwa zwiraba.

Kutavhele

Arali u tshi khou i tavha fhethu hune ha vha uri ndi huhulwane kanzhi hu tavhiwa nga zwiraba kana nga mbeu. Hedzi mbeu dzi tavhiwa 1.5 mm u tsa fhasi. Mbeu ya Chive i thoma ya mela na u hula nga murahu ha maduvha a sumbe uya kha a fumi, zwiraba zwi nga iswa tsimuni nga murahu ha vhege nṋa kana ṱhanu.

Arali wo ita zwa u tou tavha khathihi, hu ya tsivhudziwa uri u tavhe mbeu dzi mbili wa kona u tou limelela arali zwo tea. U nga kona u tavha nga mitshini kana nga zwanda, zwi tshi khou bva kha u hula ha hune ha vha uri hu khou tavhiwa hone.

U Siana

Unga kona u tavha Chive yo siana 15 cm kule na kule kha dzi row dzine dza vha dzo siana 20cm kule na kule. Hezwi zwi ya fhedza zwi tshi khou bveledza zwimela zwine zwa swika 400 000 nga hectare. U nga kona u sia ndila ya u fhira zwishumiswa na dzi goloi dza hone.

Tshifhinga Tsha U Tavha

Unga kona u tavha khathihi nga mbeu vhukati ha khalanwaha ya Lutabvula na Tshifhefhe. Afrika Tshipembe ndi vhukati ha nwedzi wa Khubvumedzi uya nga Lambamai. Na u tavhiwa ha zwiraba hu nga itwa nga tshenetsho tshifhinga. Na zwinwe zwimela zwine zwa vha uri zwo no vha hone zwi nga kona u bviswa zwa tavhiwa hafhu.

Tshifhinga Tsha U Hula

Vhabveledzi vhane vha bveledza vha tshi khou itela u rengisa vha thoma u kana matari matuku, i tshi kha di vha thukhu ubva kha vhege thanu uya kha dza rathi ho tavhiwa. Tshimela tsha Chive tshi nga kona u kaniwa lune lwa swika luvhili uya kha luraru nahone tshi fanela u khethuluswa tsha kona u tavhiwa.

Vhanwe vhatavhi vhane vha vha vha tshi khou tavhela u rengisa vha ya dzula vha tshi dovha hafhu u tavha zwiraba nga nwaha.

U Nyora

Nga murahu ha musi u saathu tavha, hu fanela u dzhiiwa mavu matuku ane a do ya u toliwa. Hezwi zwi ya kona u talusa lushaka lwa mavu na pfushi dzine dza vha uri dzi khou todea kha tshimela tshine tsha vha uri tshi khou tea u tavhiwa.

Zwine wa nga zwiita na musi u songo tou ya u tolisa mavu, huna zwine zwa vha uri zwi ya tevhelwa nga murahu ha musi usongo ya u tolisa mavu. Unga kona u shela manyoro ane aswika 300kg ya 3:1:5 kha mavu ane avha uri ndi a nntha hune ha vha 15 cm uya kha 20cm nga murahu ha musi u saathu tavha.

Hezwi zwi nga kona u fha tshimela tshiswa tshikhala tsha uri tshi kone u mela. Zwi vha zwa vhudi u dzulela u sedza u hula ha tshimela, uri u kone uvhona uri ndi dzi fhio pfushi dzine dza nga vha uri dzi khou todea uri tshi kone u hula tsho khwatha.

Zwinwe zwithu zwine zwa fana, unga kona hafhu u zwishela nga ndila ya u sheledza ya drip nga murahu ha musi mbeu yo no thoma u mela na musi tshimela tshi tshi vho vhonala. Unga kona u nyora nga 250 kg nga hectare ya LAN nga murahu ha musi ho kaniwa.

U Sheledza

Vhunzhi ha vhatavhi vhane vha vha vha tshi khou tavhela u rengisa vha panga zwa u sheledza zwa drip sa vhunga zwi tshi kona u sedza zwavhudi u thaba ha mavu. Tshimela hetshi atshi faneli u sheledzesiwa, mavu afanela u tendeliwa uri a kone u oma wa kona u dovha hafhu u sheledza. Uri i kone u bveledza matari matete, u fanela u zwiita mafhungo uri tshimela tsho thaba.

Fhedzi a u faneli u sheledzesa ngauri hezwi zwi ya disa malwadze kha dzi thanda kana malwadze kha matari. Zwi dovha hafhu zwa vha zwithu zwavhudi uri u kone u panga tshithu tshine tsha do kona u tola u thaba ha mavu tshifhinga tshothe.

Zwi tshi khou bva kha lushaka lwa mavu na mutsho, u sheledza ha vhudi ho linganelaho hu vha hu vhukati ha 25 na 30mm nga vhege hune unga kona u sheledza luthihi musi hu tshilimo hu tshi khou fhisa wa fhungudza u sheledza tshifhinga tshine ha vha uri hu khou rothola kana huna dzi mvula.

Mavu ane avha uri o khwatha unga kona u sheledza nga murahu ha vhege mbili. U fanela u shavhisa u tou sheledza thwii nga murahu ha u kana, zwavhudi hu fanela u pangiwa tshithu tsha u kona u kala u thaba nga maanda u tshi khou di toda hafhu uri u dovhe u tavha hafhu.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe