U Ṱavha
U ṱavha ginger zwiitwa nga midzi ye wa i vhea nga murahu ha musi u tshi khou kaṋa yo fhelaho. Kana wa tou ya wa renga midzi kha vharengisi uri u kone u ṱavha.Kuṱavhele
Midzi ya hone iya kwashekanyiwa ya vha zwipiḓa zwiṱuku ndi zwone zwine wa ṱavha ngazwo. Zwipiḓa hezwi zwi fanela u swika 50 uya kha 75 grams dza ya dza ṱavhiwa dzo tsa zwine zwa swika 15 cm.U Siana
Zwimela hezwi zwi fanela u siana 25 cm kha dzi row dzine dza vha dzo siana 30 cm, hezwi zwi ya kona u ḓisa zwimela zwine zwa vha 100 000 uya kha 120 000 nga hectare. Huya siwa nḓila ya maṱiraka zwi tshi khou bva kha u ṱanḓavhuwa kana zwishumiswa zwine zwa vha uri zwo shumiswa.Tshifhinga Tsha U Ṱavha
Unga i ṱavha mathomoni a tshilimo. Kha ḽa Afrika tshipembe ubva mafheloni a Ṱhangule uya kha tshimedzi ndi tshone tshifhinga tsha vhuḓi.Tshifhinga Tsha U Aluwa
I dzhia minwedzi ya malo uya kha ya ṱahe uri i bvise midzi ine ya vha uri ndi ya vhuḓi hune unga i kaṋa vhukati ha khalanwaha nga Lambamai na Shundunthule uri ivhe i tshi kha ḓi vha thethe. Ine ya kaniwa nga murahu unga i kaṋa ina nwaha yo ṱavhiwa nga Fulwi na Fulwana, ine yavha yo lenga iya rengiswa i tshi kha ḓi vha thethe fhedzi iya omiswa kana ya sinḓiwa kana ya shuma kha mapfura. Ya u thoma u kaṋiwa unga i kaṋa nga zwanḓa u tshi khou shavhisa uri inga vhaisala wa i vhaisa inga siṋa zwa ita uri isa rengiswe. Ya u thoma i kaṋiwa nga nwedzi wa Luhuhi na mathomoni aṰhafamuhwe nga murahu ha minwedzi miṱanu kana ya rathi yo ṱavhiwa.U Nyora
Musi u tshi khou i tavhela u rengisa iya ḽiwa vhukuma nga vhathu vhanzhi ngauri iya ḓala. Sa nga misi mavu a fanela uvha o ṱoliwa a shumiwa zwavhuḓi ha vhonala uri dzi pfushi dzoṱhe dzi hone. Ndi zwavhuḓi u lima na u shumisa manyoro ane avha uri ndi a vhuḓi ho sala nwedzi uri i ṱavhiwe. Arali u tshi tevhedza dzi nḓila dza vhaḓivhi uya nga ha kushelele kwa manyoro.Nga murahu ha u ṱavha, musi midzi yo no dzula nga murahu ha u sheledza lwa u thoma lwa vhege uya kha maḓuvha a 10 wo ṱavha u fanela u shela zwine zwa swika 350 na 500 kilograms nga hectare ya 2:3:4 (30) uya kha dzi row dza zwimela. Henezwo zwithu zwithihi unga zwishumisa na nga murahu ha vhege dza 10 nga murahu ha u ṱavha na nga murahu ha vhege dza 16 wa dovha hafhu nga murahu ha vhege dza 24. U fanela u lavhelesa ku alutshele na midzi u swika i tshi hula tshoṱhe. U nga fafadzela na zwi pray zwa u thusa kha u aluwa.
U Sheledza
Ndi zwavhuḓi u shela mahatsi kha dzi row. Hezwi zwithusa mavu uri a dzule o thaba na u langa tsheṋe. Ginger ivha ya vhuḓi fhethu hune havha na dzi mvula nnzhi, zwine zwa amba uri u sheledza ndi zwa ndeme u swika i tshi hula tshoṱhe. U sheledza zwine zwa nga swika 45 uya kha 50 mm nga vhege. Ndi zwavhudi u panga na meter ya u kona u ṱola uri mavu o thaba na.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe