Beetroot

© Chris Daly

Dzina ḽa tshi saitsi: Beta vulgaris
Dzina ḽo ḓoweleyaho: Beetroot or Beet

U Ṱalusa Tshimela

Beetroot ndi tshimela tsha biennial. Tshifhinga tsha minwaha ya u thoma tshine ya tea u kaṋiwa ngatsho tshi bvisa tshivhumbeo tsho no nga tsha mbilu kha maṱari kha dzi thanda pfufhi dzine dza vha 10 uya kha 15cm, midzi ine ya vha yo zwimba ndi yone ine ya vhidziwa upfi beet hu vha hu tshi khou ṱavhelwa yone. Nga nwaha wa vhuvhili yo ṱavhiwa, arali ya litshiwa mavuni iya bva maluvha ya bveledza mbeu.

Mushumo

Maṱari ahone aya bikiwa a ḓifha sa spinach yo ḓala nga vitamini A. I dovha hafhu ya vha na Vitaminu C. Dzi ya bikiwa dza ḽiwa dzi tshi khou dudela kana dzi tshi khou rothola sa salad. Dzi ya itwa na juice.

U Lgisela na Zwine Mavu Aṱoḓa Zwone

Mavu a muṱavha ane avha uri ndi avhuḓi ndi one ane a vha one one. Mavu afanela uvha o ṱoliwa. Mavu a vumba ndi one ane a fanela u litshiwa. Mavu ane avha na Acid ine ya vha na PH ire fhasi ha 6 i vha i si yone. Mavu ndi ane PH ya vha i vhukati ha 6.2 na 6.8.
Beets i funa mavu ane avha na manyoro. Mavu afanela u limiwa, avha o kuna atshi khou lingana nga murahu ha musi hu saathu ṱavhiwa. Manyoro a fanela u ṱanganiswa na mavu zwine zwa swika 300mm u tsa. Hune ha khou tea u ṱavhiwa hone hunga itwa dzi ndunduma unga dziita nga zwanda kana nga mutshini. Dzi ndunduma dzi fanela uvha dzo vulea u swika 1200 mm u vulea zwine zwa vha vhukati ha 200 na 250 uya nnṱha. Dzi ndunduma dzi fanela uvha dzo adza uri hune ha khou tea u ṱavhiwa hu vhonale zwavhuḓi.

Mutsho

Beetroot i funa mutsho une wa vha uri wo dzika, ine ya vha ya vhuḓi kha mutsho une wa vha uri ndi 14°C uya kha 20°C. U aluwa na u bvelela zwavhuḓi u balelwa kha mutsho une wa vha uri ndi fhasi ha 5°C na nnṱha ha 26°C. Dzi ya konḓelela murotholo fhedzi dzi ya swika hune dza hula dza guma hu si tsha bvelela tshithu.

Tshaka

Early Wonder, Osprey, Crimson Globe, Detroit Dark Red, Merlin, Globe Dark Red, na Star 1105.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe