Sephephetho

© Ton Rulkens

Sephephetho (Siphonochilus aethiopicus) ke setlama se tummeng seo bazulu ba kgolwang hore se sireletsa kgohlanong le dinoha le letolo. Setlama sena se atiswa ho qemisa tshilo ya dijo, ho hlokomolla mahanapa a ruruhileng le letshwea ebile le ho fedisa feberu ka ho fufula. Se fedisa ho ruruha ebile se sebediswa e ho phekola kokwanahloko, hlobo, bohloko le kotola. Baswati ba se sebedisa ho phekola malaria ebile se ka thusa ho thibela bohloko ba dipere. Ka tlatsetso, Cornell University Medical College e fumane sesebediswa sa matjato sephephethong (gingerol) se hanellang ensaeme e bakisang disele ho hlwedisa ebile se phekola leboro.

Sephephetho se sebediswa ho phekola thobeho, ramatiki, bohloko ba manonyeletso ba nako e telele, mathata a tshilo, ho nyokgoloha le babalasi. Se phekola sefuba le ntaramane le matshwao a tsamaelanang jwalo ka mmetso e ruruhileng, lethopo, ho hohlola le mahanapa a ruruhileng. Dipehelo tsa letlalo jwalo ka diso le matetetso di ka phekolwa ka ho sebebdisa sephephetho.

Boleng bo futhumatsang ba sephephetho bo thusa haholo mariha ha makgetha a sona a sefuthoa a tsohedisa. E le setlolo kapa setlamisi se tjhesang, se ka sebediswa ho phekola bohloko ba manonyeletso ba nako e telele, mesifa e hlbang, ramatiki ebile se ka thusa ka phallo ya madi mmeleng le ho alafa matetetso. E le sejalo se holelang tlase ka palesa tse ntle tse perese, ke feela metso e sebediswang. Se na le dimenerale tse ngata ebile se fupere divithamene tsa B3 le B5.

Sephephetho se hola Mpumalanga le Limpopo empa ho kotula metso haholo ho fedisitse sejalo sena KwaZulu-Natal. Sephephetho se hloka mobu bo podisitsweng ebile se ka patlaletswa ka ho arola sekamotso ka mariha.

Tlhaloso ya Bongaka

Boitsebiso ke ba merero ya thuto le boitsebiso feela mme e ka nna ya se ke ya nkwa e le keletso ya bongaka. Boitsebiso ha bo reretswe ho nkela keletso ya bongaka kapa phekolo e fanwang ke ditsebi tsa bophelo bo botle.Translated by Seipati Mohapi