Komokomoro

© Louise Brodie
Lebitso la saense: Cucumis Sativus L
Lebitso le tlwaelehielng: Cucumber
Dikomokomoro di hlahiswa bakeng sa thekiso Afrika Borwa lefatsheng le bulehileng le ntlong e tala. Puso kakaretso ke hore bahlahisi ba baholo ba komokomoro bakeng sa nshetsopele ba lokela ho e etsa tshimong e bulehileng mme dikomokomoro bakeng sa ho jowa haholo di etswa ntlong e tala, ka ha sena se dumella ha bonolo tlhahiso ya selemo sohle ho fana phepelo e tswelang pele.
Komokomoro ke karolo ya leloko la Cucurbitaceae, jwalo ka mokopu, lehapu, sepansepeke le sekwatjhe.
Dikomokomoro ho nahanwa hore di hlaha Borwa ba Asia le dikarolo tsa Leboya tsa Borwabotjhabela ba Asia.

Tlhaloso ya Semela

Semela sa komokomoro ke sa sefate se ballwang kantle ho ballwa ke palamang, mme e apesa sebaka se fatshe. Semela se nale makgasi a moriri o Moholo o motala a kang kgutlotharo ka sebopheo. Semela se tshehetswa ke metso e matla e holang ho fihla mitareng o le mong le ha metso e bohlokwa e le ka hodimo e le 30 cm mobung. Dimela di hlahisa dipalesa tse tshehla tse tona le tse tshehadi. Dipalesa tse tona hlaha pele mme ho latele tse tshehadi. Dimela tse tshehadi di nale mahe a ruruhileng a halhetseng qetellong ta palesa eo ha nako e tsamaya a qala ho na sebopeho sa silindara. Dipalesa tse kabang 10 di tla hlala ho palesa e nngwe le enngwe e tona.
Mefuta e mmedi e meholo ya komokomoro e hlahiswa komokomorong e lekaneng e leng e hlahisang ytholwana e kabang 20 cm ka bolele, mme komokomoro ya Senyesemane e hola dipakeng tsa 30 ho isa ho 40 cm ka bolelele. Boholo ba daemetha ya komokomoro ha e se e lokletse ho kguwa ke 4 ho isa ho 5 cm.

Ditshebediso

Komokomo ya senyesemane e sebediswa haholo bakeng sa ho jowa e le salate hobane e nale metsi a mangata le letlalo le bonolo. Komokomoro e lekaneng e jowa e foreshe empa e lokelwa ho ebolwa ka lebaka la letlalo la yona le thata le babang. Komokomoro e lekaneng e nale metsi a manyane mme e sebediswa bakeng sa ntshetso pele. Dikomokomoro di kguwa di sale nyane kapa di se di hodile jwalo ka meroho ya bana.
Komokomoro ho hlwekisa senya le tshilo. E thusa le ka ho hlwekisa diesiti tse motshetsheng le thusa batho ba nang le lefu la masapo.

Tukisetso le Ditlhoko tsa Mobu

Komokomoro e rata mobu wa lehlabathe o ommeng o nang le ditho tse hodimo tsa tlhaho. Mobu o lokela ho ba le pH e pakeng tsa 6 le 7.
Fumana mehlala ya mobu mme e seka sekwe. Fetola mobu ka 500 mm ka hodimo ho disebediswa tsa dikwetla le tlhokeho ya tlhaho mobung le ho etsa hore metso e kenelle hantle.
Lokisetsa semela pele bonyane dibeke tse 4 pele o se jala. Sena se hlwekisa mobu hore ho sebe le lehola le dijalo kapa masala a lehola. Ho bohlokwa ho jala peo betheng e hodimonyana e apesitsweng ka polasitiki e ntsho. Pele o apesa moalo etsa mokgwa wa ho nosetsa o rothang mme o etse bonnete ba hore mobu o nale pH e hlokahalang le hore manyolo a kentsweng pele a sebeditse ka hodimo ho 20 cm mobung hoy a le mela ya semela sa disiki e harakuweng kapa e jetsweng.

Boemo ba Lehodimo

Maemo a lehodimo a ommeng ho isa tropikaleng a loketse tlhahiso ya komokomoro. Maemo a lehodimo a ka hodimo ho 15°C a ya hlokeha hore bakeng kgolo ya peo. Maemo a lehodimo a nepahetseng bakeng sa palesa le tholwana e pakeng tsa 20°C le 24°C. Kgolo ya moroho e nepahetseng e etsahala maemong a lehodimo a dipakeng tsa 26 °C and 30°C. Karolelano e nepahetseng nakong ya kgolo ya komokomoro e kaba dipakeng tsa 22°C and 28°C. Mohudi o phahameng le pula e lekaneng ha e ya loka ka ha e ntshetsa pele kgolo ya mafu.

Mefuta

Ho nale mefuta e makgolo kgolo le mebala ya komokomoro ka bobedi tlhaho le lebastere. Se molemo ha o nka qeto yah o hlahisa komokomoro bakeng sa thekiso ke ho hodisa seo theko e se batlang. Fumana le keletso ho tswa ho ditsebi ho tswa ho baofisiri ba katoloso, baeletsi ba dimela le ditsebi tsa dipeo.
Tse ding tsa dithekiso tsa komokomoro di ya fapana: Ashley, Beit Alpha, Carmen, Cohiba Delft, Long White, Marketmore, Muncher, National, Polaris, Sorolla, Straight Eight, Telegraph, Trimax le Zena.

Translated by Sebongile Sonopo