Leina la go tlwaelega: Cucumber
Dikhukhampa di tšweletšwa mo mabenkeleng, mo Afrika Borwa, mo dinageng tša go bulega le ka dikhaponetaeoksaete. Molao wa kakaretšo ke gore batšweletši ba ba golo ya go sepetša khukhmpa ba dire mo mašemong ao a bulegilego gomme dikhukhampa tša go hlweka tša go lewa di dirwe ka gare ga dikhaponetaeoksaete, ka ge se se dumelela tšweletšo ye bonolo ya ngwaga le go netefatša kabo ye e tšwelago pele.
Khukhampa ke karolo ya lapa la Cucurbitaceae, bjalo ka marotse, watermelon, cantaloupe le squash.
Go naganwa gore khukhampa e tlholwa go Borwa bja Asia le leboa la ya Borwabohlabela bja Ešia.
Tlhalošo ya Sebjalo
Sebjalo sa khukhamba ke sebjalo sa morara, ka ntle le legora la go namela, e tla akaretša tšhemo ye kgolo ya fase. Sebjalo se na ke matlakala a mmala wo motala wo o fifetšego ao a sebopego sa khutlotharo. Sebjalo se thekgwa ke maatla ya modutona ye e kgonago go gola metara le ge e le gore medu ye mentši e ka gare ga 30 cm ya mmu. Sebjalo se tšweletša matšoba a serolwane a matona le a tshadi le. Matšoba a tšwelela mathomo ya banna le a basadi. Matšoba a tshadi a na le ovary a go ruruga mo popelong ya matšoba, ka moragonyana e bopa sebopiwa sa seenywa sa cylindrical. Matšoba a ka bago a 10 a matona a khukhuša go matšoba a tshadi.Mehuta ye megolo ye mebedi ya khukhampa ye tšweletšwago ke mehuta ya khukhampa ya ka mehla, yeo e tšweletšago mekhutshwane ya dienywa ye ka bago 20 cm ka botelele goome dikhukhampa tša Seisimane ye golago ya magareng ga 30 le 40 cm ka botelele. Palogare ya molagare wa khukhampa ge e lokile e ka bago 4 go ya go 5 cm.
Tšhomišo
Khukhampa ya seisimane e šomišwa kudu go lewa bjalo ka salate a ka lebaka la mateng a godimo a meetse le letlalo le boleta. Khukhampa ya ka mehla e ka jewa e hlwekile eupša e swanetše go ba hlobiwa ka lebaka la letlalo la yona le thata. Khukhampa ya ka mehla e na le meetse a maannyane gomme e dirišwa kudu go sepedišwa. Dikhukhampa di topiwa ka nako di sale tše nnyane goba ge di sa le merogo ye mennyane.Khukhampa ke sehlare sa diuretic gomme se hlatšwa tshepedišo ya tšhilego. E fokotša gape esiti ya uric gomme go bolelwa gore e loketše batho ba amegilego ke arthritis.
Dinyakwa tša mmu le Peakanyo
Sebjalo sa khukhmba se rata mabu wa sehlaba wo omilego wo na lego maemo a godimo a dibodi. PH ya mmu e swanetše go ba le magareng ga 6 le 7.Tšea dišupommu go ya di sekasekwa. Lema le go phatša mmu wa godimo wa 500 mm go hlakanya phepo le dibodi tše di nyakwago ke tlhophollo ya mmu le go netefatša tsenelelo ya medu le kelelatšhila.
Beakanya seloto mo dibekeng tše ka bago tše 4 pele ga pšalo. Se se hloša mengwang mo mmung le dibjalo goba mašaledi a mengwang. Go kaone go bjala dipeu mo mepeteng ya go ema gannyane, yeo e khupeditšwego ka mokotla wo montsho. Pele o khupetša mepete lokela mathopo ya nošetšo gomme o dire bonnete bja gore mmu o mo pH ye nyakegago le gore monontšha wa pele ya pšalo o gašitšwe ka godimo ga mmu wa 20 cm go bapa le direi ka disc harrow goba sehlagodi.
Boso
Thokomolatšatši ye omilego go ya go boso bja molatšatši bo loketše tšweletšo ya khukhampa. Dithemperetšha tša mmu tša godimo ga 15°C di a nyakega mabapi le peu ye e swanago. Themperetšha ye kaone ya go tšweletša matšoba le dikenywa ke e lego magareng ga 20°C le 24°C. Kgolo ye kaone ya dimelo e direga ka gare ga 26°C le 30°C. Palogare ye botse ya sehla sa go mela sa dikhukhampa ke gare ga 22°C le 28°C. Monola wa godimo le pula y ka mehla gs di a loka ka ge di hlohleletšago tlhabollo ya malwetši.Dikhalthiba
Go na le a mehutahuta ya go fapana le mebala ya dikhukhampa ya tlhago le ya mapastere. Tsele ya kaone ya mabapi le go tšweletša kgwebo ya khukhampa ke go godiša seo se nyakago ke mabenkele. Gape o hwetše keletšo ya setsebi go balemiši, baeletši ba dirapana le ditsebi tša peu.Tše dingwe tša mehutahuta wa dikhukhampa ke: Ashley, Beit Alpha, Carmen, Cohiba Delft, Long White, Marketmore, Muncher, National, Polaris, Sorolla, Straight Eight, Telegraph, Trimax and Zena.
Translated by Lebogang Sewela