Phatlalatšo
Phatlalatšo ya khukhampa e tšwa ka peu.Mokgwa wa go Bjala
Tšhemo ya go bulega:Mokgwa wo o tlwaelegilego wa go bjala dikhukhampa ke mokgwa wa go bea peu thwii gomme se se ka dirwa ka seatla goba ka diplantere. Pšalo e ka dirwa gape ka transplanting plugs goba dibjalwana tša khukhampa tšeo di tšweleditšwe ka dikhaponetaeoksaete.
Dikhaponetaeoksaete:
Pšalo ya dikhukhampa ka gare ga dikhaponetaeoksaete e dirwa ka mokgwa wa go bea peu thwii le ka go bjala gape. Tsela ya go bjala ya go se ture ke go bjala dipeu ka ge ditshenyegelo tše di sepelelanago le transplants di godimo.
Katologanyo
Dibjalo tša dikhukhampa tša tšhemo ya go bulega di swanetše go ba sekgoba sa go lekana 30 cm ka ntle ga direi tše di 100 cm. Ye e ka ba dibjalo tše 30 000 godimo ga hektare. Di ka bjalwa go dibjalo tše 40 000 godimo ga hektare.Dibjalo tša dikhukhampa tša dikhaponetaeoksaete di a phatlalatšwa ka sekgoba sa go lekana 30 cm ka ntle ga direi tše di 120 cm ka ntle. Tše ke dibjalo tše ka bago ka bago tše 30 000 godimo ga hektare. Ka tlase ga mabaka a mangwe, e k aba dibjalo tše 60 000 godimo ga hektare. Bofefo bo bohlokwa kudu mo pšalong ya maemo a godimo. Seetša sa maitirišo seka dirišwa ka dinako tše dingwe.
Nako ya go Bjala le Nako ya go Bjala
Dipeu tša dibjalo tša khukhampa le dibjalwana tše nanana di tla ba ka morago ga ge tšhwaane ya mafelelo, yeo e tla bago mo mafelelong a kgwedi ya Agostose le Setemere mo Afrika Borwa.Dikhukhampa tša dikhaponetaeoksaete di ka bjalwa ngwaga ka moka ge go na le letšatši le tsenago ka go lekanela.
Nako ya Kgolo
Peu ye e swanago e nyaka themperetšha ya mmu ye e ka ba go 16°C. Ka 16°C dibjalwana tše nanana tša khukhampa ka tšea matšatši a 14 go tšwelela gomme ka themperetšha ya mmu 20°C matšatši 6 go 7.Dikhukhampa tše nnyane le gherkins di loketše go topiwa ka dibeke tše 6 go ya go 8 ka morago ga ge dibjalo di tšwelela mmung. Bogolo bja khukhampa bjo tlwaelegilego bo ikemišeditše go topiwa go tšwa go dibeke tše 8 go iša go tše 10 ka morago ga ge dibjalo di tšwelela mo mmung. Dikhukhampa di butšwa ka pele ka morago ga go topiwa, bjalo di swanetše go topiwa ka mehla le nako.
Monontšho
Go kaone ka mehla go tšea dišupommu tša lefelo leo le swanetšego go bjalwa. Na le mehlala ya go sekasekwa le go latela ditšhišinyo tša ditsebi tša dibjalo di kgethegilego. Motswako wa 3:1:5 ke yo monngwe ya maleba wa dikhukhampa ka lebaka la dinywakwa tša khukhumpa tša potasiamo.Ka lebaka la gore mathopo wa nošetšo o loketša tšweletša ya khukhampa, tsela ye kaone ya go diriša monontšha ke ka mokgwa wa fertigation (tirišo ya monontšha ka nošetša ya meetse). Se se dumelela motšweletši go tsenwago monontšha thwii go medu ka mehla. Taba ya gore khupetšo e šomišwa ke batšweletši ba bantši ba go fediša mengwang, ka tlwaelo nošetšo e tla hlongwa pele ha khupetšo.
Go bohlokwa kudu ge o dira dipeakanyo tša mafelelo tša naga le mmu o hlakanye menontšha ya pele ha pšalo ye e ka bago 500 kg ya 3:1:5 godimo ga hektare le 300 kg ya superphosphate godimo ga hektare ka moo lefelong la pšalo. Se se tla fa dibjalwana tše nanana naetrotšene ye e lekanego ya go hloma ka pela. Gape go bohlokwa kudu go hloma dinyakwa tša micronutrient go tlhophollo ya mmu tša go sepelelana le dinyakwa tša dibjalo. Go bohlokwa gore sebjalo se be le phepo ye e lekanego ge di tlo mela matšoba. Ge go diragala mathata go dienywa go ba le tahlego ya dibjalo.
Ge semela se thoma go phatlalatša le go bopa morara, 250 kg ya 3:1:5 godimo ga hektare e ka tšhelwa go ya ka thoko ya seloto sa sebjalo. Ka morago ga se, o ka tšhela phepo, pele ga tšweletšo. Difothedi tša foliar di ka dirišwa go thekga microelements.
Mokgwa wo mokaone wa go nontšha ke menontšha ya seela ka nošetšo. Manyoro a go lokolla ka go nanya le ona a lokile, a tliša peelopele ya phepo ya dibjalo.
Nošetšo
Tirišo ya meetse e bohlokwa kudu mabapi le tšweletšo ka fao nako ya kgatelelo e swanetše go efogwa gomme mašemo ao a bulegilego a nyakega ka morago ga lengwe le le lengwe la bobedi goba ka letšatši le letšatši mo dinakong tše dingwe. Bobedi bja nošetšo ya mathopo le nošetša ya mocro di dirišwa eupša nošetšo ya go foka e a efogwa ka lebaka la gore go thapiša lefelo ka moka ka gobane go thapiša lefelo ka moka go dira gore sebjalo se hlaselwa ke malwetši gomme e feletšwa ka nošetša ya go fetiša.Go kaone ke go diriša nošetšo ya mothapo ka lebaka la gore e boloka meets, nepilr kudu ebile menontšha e ka dirišwa gabotse ka nošetša ya meetse. Se se dira gore se sengwe le se sengwe se kgone go fihlelela sebjalo sa khukhampa.
Go lokela didirišwa tša kelo tša monola go kaone go sebjalo se huetšwago sa muhota wo, gomme se dumelela taolo ya go nepa ya meetse le taolo ya kgatelelo ya meetse.
Translated by Lebogang Sewela