Kunakekelwa kwe Mhlabatsi

© Louise Brodie

Njengoba inombolo yebantfu emhlabeni ivele seyisesigabeni lesingetulu itoba mcoka ekuvikeleni lolokukhulu lokuvusetelwe, kugcine letintfo tendalo temhlaba.

Leletintsatfu letibaluleke kakhulu nguleti – emanti, umoya kanye nemhlabatsi wetfu. Umhlabatsi yintfo lesisefo semhlaba ngekumisa imphilo etindzaweni tetfu. Umhlabatsi usefa emanti etfu lahlobile phindze ukhokhe umjikelo wemphilo phindze uwubuyise ube ngemanutrients ladzingekako emphilweni kwentela kuphila kulomhlaba.

Umhlabatsi yintfo lesemkhatsini, legcina tibhidvo netitjalo, futsi, ngaloko, wakha sisekelo sendlela lapho khona titjalo netibhidvo kusefa icarbo dioxide iphume ku atmosphere bese ikhokha umoya, lokwakha umoya lohlobile tsine kanye naletinye tintfo tiyaphefumula.

Njengoba lomhlaba kanye naletinye tintfo tawo letivusetelekako tiyachubeka ngekususeka, kumcoka kutsi sivikele phindze sinakekele lomhlaba loyintfo lenhle kutsi. Kute sikhona kupha lenombolo yebantfu lekhulako nekutsi sichubeke nekulima ngetindlela tekutfola imali, balimi bagadzeke kutsi bafuce kukhokha emapulazini abo kute ahlale akhona. Ngaphandle kwekunika-kwabo emanti ekuphila, kubalulekile kutsi imihlabats yabo ikhone kunakekela inombolo lehlala-ngekukhula.

Lokuchubeka nekunaka kanye nekuhlola umhlabatsi kwentela kuciniseka kutsi emanutrients lanele akhona kwentela letitjalo letimcoka kakhulu kutsi tikhule. Ngesikhatsi lenhlanyelo lephakeme ikhokha nalabo balimi badzinga kutfola, emanutrition lamaningi ladzingwa ngulesitjalo.

Tindzawo lebetivele tingalunganga kutsi tingalinywa tidzinga kutsi titfutfukise imihlabatsi yato ngekutsi tengeke emanutrients kanye netintfo letakheka etintfweni letiphilako kwentela kutfutfukisa lomndlandla webumcoika betintfoletincane letiphilako.

Lapho khona umhlabatsi aphatamiseke khona, lendzawo idzinga kuvikeleka ekugedvukeni kwemanutrients-emhlabatsi longetulu lovutsiwe logcine kukhula, ngekutsi kuvalwe lomhlabatsi ngetintfo tendalo letifana netjani nemacembe noma ngekuvala ngenhlanyelo. Umhlabatsi sisekelo lapho khona, indlela leyimphilo leyakhiwe ngemmango lonatotonkhe tintfo letiphilako kanye netindzawo tayo.

Translated by Phindile Malotana

Umcuba ne Mhlabatsi

Uvutsiwe, kuhlukana kahle kwemcuna phansi kuyintfo lenhle kakhulu yesimo semhlaba....more

Inchazelo Yesivundziso Lesihlanganisiwe

Tivundziso tintfo letingaba tendalo futsi naletiphuma etintfweni tendalo letake taphila noma ikhemikhali leyakhiwe ngetintfo letincane kanye...more

Umhlabatsi Lophilile ngeKulima ngeKonga

Kulima ngebumcoka bekuphila kwemhlabatsi, sekukhokhe, ekukhuleni kwe nombolo yebalimi labasebentisa kulimga ngekonga. Lenandlela yakhiwe nge...more

Indlela Yekuphucula Kuvelela Kwemhlabatsi

Kuvelela kwemhlabatsi kuchazwa kuhlangana kwesihlabatsi, tintfo letincane temhlabatsi netintfo letincane telibumba...more

Emagciwane eMhlabasini

Umhlabatsi ukaningi kunetintfo tematje letifile. Umhlabatsi yintfo lehlangahlangene lekulikhaya kutimphandze tesitjalo kanye nemagciwane....more

Kwekumbonya Tibhidvo Noma Umhlabatsi

Lokusetjentiswa kwetibhidvo noma tjani lobonakele engadzeni noma epulazini kungenta intfo lenhle ngekubuka imphilo yemhlabatsi kanye nenhlan...more

Sivundziso Sendalo kanye Nalesakhiwe, Umcuba kanye naManyolo

Sivundziso sendalo sakhiwe ngetintfo letibolile letiphuma etintfweni letiphilako letakh umcuba futsi tingahlanganiswa nabomanyolo labahlanga...more

Tinkinga te Tintfo Letiphila eMhlabatsini

Kujwayelekile kutsi sitjalo sikhule emhlabatsini lotfwele tintfo letenele letiphila kuletinye....more

Imphilo yeMhlabatsi Kanye neMphilo yeSitjalo

Kukhona budlelwane lobucondzile emkhatsini wemphilo yemhlaba kanye nemphilo yesitjalo, kuchaza Alan Roseberg encwadzini yakhe Imphilo Yemhla...more

Kutsatsa Lokusibonelo Semhlabatsi

Kutsatsa sibonelo semhlabatsi endzaweni lapho kumele kulinywe khona kantsi kuba naleti tintfo kuyindlela lemcoka kakhulu kucala kwendzawo ye...more

Lobumcoka be Kuvelela kweMhlabatsi

Kuvelela kwemhlaba kunendlela letsite ekuvundzeni kwemhlabatsi, kutsatsela kucindzetela kanye nekuvutfuka kwemhlabatsi kanye nekusebenteka...more

Kulungiselela, Kuhlanyela kanye neku Bulala ngeLikhuba

Inchazelo yeku lungiselela isho emalungiselelo emhlabatsi lekumele kuhlanyelwe kuwo. Loku kufaka kulima/kuhlanyela, Kubulala....more