iPlum yeMobola iMunandzi

© Bio-Innovation Zimbabwe
iMobola plum (Parinari curatellifolia) iphindze yatiwe njengesihlahla lesishaya inkwela kancane, grysappel noma bosappel, Mmola, Mbulwa, Mobola,Muvhula kanye ne Umkhuna. Lomchele lomise-kwelikhowe weliplum lemobola liyabonwa lapho lihluma khona esigangeni-eSwaziland, Zimbabwe nase Mphumalanga kanye nasesifundzeni sase Limpopo eNingizimu Afrika.
Lesihlahla sinemacembe lamabili-lanemibala (lendzawo lengaphansi yalelicembe imhlophe-loyisiliva) iphindze ikhokhe timbali letimemene teliphunga-lelinongotelako letimise kwelicilingo kusuka ngenyanga yaKholwane kuya enyangeni yeLweti. Timbali tikhokha ijusi lenongotelako leningi kanye nemphuphu lemtfubi yetinyosi futsi ngaloko kujwayelekile kubafuyi betinyosi.
Lesihlahla lesikhulu ngeligcolo laso lelinentfo lekhanyako lelula sikhokha sitselo-seliplum lelimnandzi lelinemnyama lemtfubi ledliwako. Lesitselo lesivutsiwe lesidliwa siluhlata, somisiwe, siphekwa njengelipalishi, siyaphushutwa/siyaphihlitwa khona kutotsatfwa lejusi noma iguculwe ibengubhiya. Lenhlavu levutsiwe-ye oyili idliwa yodvwana (inambitsisa kwelintongomane lelinsundvu lelipatalele), liyashaywa/liphushutwe bese lisetjentiswa ekuphekeni isuphu noma lihlanganiswe netibhidvo. Oyili lotsetfwe kulelintongomane usetjentiswa ekuphekeni.
Tindlela tekwenta umutsi ngeplum yemobola kufaka kusebentisa ligcolo kanye nelicembe lelitsetfwe kwentela timphawu tesifo semaphaphu, cataractd kanye nebuhlungu bendlebe. Emacembe lashayiwe angasetjentiswa njengentfo yekugcobisa kumatsambo laphukile noma kulahleka kanye nekuphilisa tilondza kanye nalapho usikeke khona.
Sigodvo se Mobola sitfwele ligilasi lelimanyatelako lelenta kubelukhuni kusebenta ngalo, kepha liyakhona kutsatsa sikhatsi lesidze futsi lisetjentiswa emamayini, kumapoli kanye nesikebhe noma imikhumbi. Letihlahla titsandza umhlaba lodvonswe-kahle (kanye nalone esidi) futsi siyinkinga kusimo lesibandzako kanye nemimoya.

Inchazelo Yemutsi

Lwati lwalemfundvo kanye netidzingo telwati kuphela ngekutsi kungahle kungatsatfwa njengekucebisa ngekwemutsi. Lolwati alukahlelwa kutsi lumelele kucebisa ngekwemutsi noma kwelapha lokunikwa tati letibuke temphilo.

Translated by Phindile Malotana