Hemp (Cannabis sativa) ke mohuta wa kgale wa dibjalo tšeo di beakantšwego ka bophara mengwaga ye mentši le ngwagakgolo ya magareng ga 20. Ka 1930 go 40 temo ya yona e ile ya theoga kudu ka baka la molao wa go fedišwa temo ya hemp le tšhomišo ya ditšweletšwa tša hemp.
Ditlhale tša hemp di šomišetšwa dilogwa tša go tia, didirišwa tša go aga le pampiri. Dipeu tša hemp di na le maemo a godimo a antioxidants, diesete tša makhura, diminerale, le dibithamini mola sebjalo sona se thuša go tiiša mmu. Mola oli ya hemp, ye ntšhitšwego go dipeu goba go tšwa go didirišwa tša dibjalo, e ka šomišwa mo dijong, letlalong la mmele, mo intastering le bjalo ka dihlare.
Ke Eng Hemp?
Hemp ya diintasteri le marijuana (tsebjago bjalo ka ‘dagga’) ke dikhalthiba tše fapanego tša mohuta wa swana, Cannabis sativa. Hemp e na le maemo a fase a euphoric cannabinoid tetrahydrocannabinol (THC) le maemo a godimo a cannabidiol (CBD). Hemp e hlalošwa bjalo ka karolo efe le efe ya sebjalo sa cannabis fao maemo a THC A lego 0.3% (w/w) goba ka fase. Ka baka la maemo a fase a THC, hemp ga e na diabe tša psychoactive tša marijuana. CBD, e lego gona ka gare ga bobedi bja hemp le gatelelo ya marijuana, ke selo seo se šomišwa go alafa maemo a go swana le bolwetši bja go wa le bolwetši bja Parkinson ya bolwetši.
Hemp ke senoko sa go gola ka lebelo, se eme le matlakala a go ba le mathoko a hlano go šupa. Ke sebjalo sa go ba le mehuta ya go fapana gomme se bjalelwa tlhale ya sona le peu. Tlhale ya hemp e dirišwa go dira mašela, pampiri, lenti, insulation le biofuel mola dipeu tša hemp di dirišwa mo dijong tša batho le diphoofolo. Dipeu di šomišwa gape go ntšha omega-rich ya oli ya hemp yeo e šomišetšwago lubricants, dipente, dienke, dipolastiki le ditšweletšwa tša go tlola go swana le shampoos le disepe. Setšweletšwa sa ditšhila sa go ntšha oli (khehe ya peu ya hemp) e humilego ka proteine gomme ka dirišwa go dira furu goba go hlwekišwa go dira folouru ya hemp ya maemo a godimo a protein go jewa.
Tšweletšo Ya Lefase Ya Hemp
Lefelo la le golo la tšweletšo ya hemp ke China. Go bolela nnete, pego ya mathomo ya hemp e be e le mo China ka ngwaga wa 300 A.D. le kgwebo ya temo e tšwelago pele ka ntle le khuetšo ya molao. Tšhomišo e kgolo ya hemp ka mo China e be e le dijo le tlhale (dilogwa) le go thuša setšhaba ka go phologa mo nakong ya tlhokego ya dijo. Go akanywa gore China e na le dihektare tše fetago 100 000 tša hemp.
Tšweletšo ya hemp ka mo Canada e oketšegile ka 80% magareng ga 2016 le 2017 go 56 000 godimo ga hektare. Canada e tsepelela kudu ka go ntšha oli le lerole la proteine, le go tlošwa ga diepu tša hemp (dipelo tša hemp). United States e okeditše tšweletšo ya bona ka morago ga go hwa 2018 'Farm Bill', ya go dumelela temo ya hemp. Tšweletšo ya oli ya CBD ke setšweletšwa se se golo ka mo tšweletšong ya hemp ka mo Amerika.
Batšweletši ba bangwe ba ba golo ba hemp mo lefaseng ke France (ga se ba ganetšwa), Chile (temo ya poraebete e a dumelelwa) le North Korea (ga se ba ganetšwa). North Korea e bja a hemp mo kelong ya intasteri, eupša tšhomišo ya marijuana cannabis e ka otlwa ka lehu.
Ditšhitišo Ka Bolemi Bja Hemp
Ka mo Afrika Borwa, bolemi bja hemp bo sa wela ka fase ga molao cannabis ka fao bo sa tsebja bjalo ka selo sa go laolwa - ga go na fapana le marijuana, gwa realo Gill Staniland wo mongwe wa la leloko Cannabis Industry Development Cooperative of the Western Cape (CIDCWC). CIDCWC, mokgatlo wo laolago melao ya maleba go ya ka go tša mahlale le ka go tsebo ya bjale ya dibjalo le ditšweletšwa tša tšona.
Ga se fela ka mo Afrika Borwa mo tšweletšo ya hemp e sa dumelwego, ka lebaka la go hloka šedi ga kamano ya mmušo. Dithuto tša Canada tša go phatlalatšwa ka 2015, di laeditše ditšhitišo tše mmalwa mabapi le tshepetšo ya hemp. Tše di akaretša temogo ya kganetšo ya setšhaba, ka ga dinyakwa tša molao le mabokgoni a theknolotši a go lekana.
Ka mo Amerika, tšweletšo e thibile ke tiego ya molao ka mo dinageng tše senyane, tšweletšo ya hemp ga se ya tsenywa molaong. Dintlha tše dingwe tše di šitišago inšorense, thušo ya mašeleng ya temo ya hemp le peu. Belemi bja US Bba reka dipeu ka ntle go tšwa go Yuropa le Canada.
Translated by Lebogang Sewela