Seenywa Medlar Bošula Seo se Lego Godimo kaVitamine C

Wild medlar (Vangueria infausta) e na le maina a e tlwaelegilego; wildemispel, Mmilo, Muzwilu, Mavelo, Umviyo, Mpfilwa, Umtulwa, Mothwanye, Umvile le Amantulwane. Wild medlar ke mohlare wa dienywa wa medu ye mentšhi; ka bogodimo bja magareng ga 3 le 7 ka matlakala a bolete a matala. O hwetšagala mo lekopong la maswika, hillsides ridges, mafelo a bjang mo mekgobo ya santa le lebopong la Kapa Bohlabela, Freistata, KwaZulu-Natal, Mpumalanga, Gauteng, Limpopo, Leboa Bodikela le Limpopo, le diprofense tša leboa gammogo le dinaga tše dingwe ka Borwa bja Afrika.
Mohlare wa dikenywa wa tlhago o dumelwa gore o na le maatla a bošula; o ka baka gore dikgomo di rwala fela mamane bjalo kota ga e šomišetšwe mollo. Ka go fapana, seenywa se tumile (se na le mehlodi wa apola) ebile e na le vitamine ya C. Seenywa sa wild medlar se thoma sed le tala, eupša ge se butšwa se ba le mmala wo purapura go tloga ka Jan go Aprele.
Puno e ka dirwa go tšwa mafelelong a kgwedi ya Oktoboro go ya mathomong a Nofemere ge seenywa se so butšwa ka botlalo. Mo lehlakoreng le lengwe seenywa se ka butšwa mo mohlareng go fihla ka sehla sa lehlabula go hlabolla tatso, ge e le gore ga go na le kotsi ya tšhwaane. Seenywa se na le sebopego sa nkgokolo, e bile se a phadima ka diameter ya 3.5 cm -11 mm. E na le letlalo le le setatšhe la go ba le tatso ye bose le bodila le maemo a godimo a kalasiamo (Ca) le potasiamo (K). Letlalo la wild medlar le omišwa letlalo go dira difološetši le go dira beine.
Letlalo la dienywa le ka bolokwa go šomišwa mo dinako ya hlokego ya dijo, eupša setsopolwa le lefela la go šilwa di ka tšweletšwago go tšwa go tšona. Mo Botswana Wild medlar e dirwa bjalo ka matutu ya maemo a godimo a vitamine ya C. Medu ya wild medlar ka tlwaelo a a ntše a šomišwa go alafa bolwetši bja malaria le pneumonia. Godimo ga moo, tsenyo ya medu le matlakala e ka alafa ringworms, menstrual le mathata a moroto le leino le bohloko. Motswako wa matlakala le dikutu tše nnyane di ka thuša go fediša maoto a go ruruga go bana.
Wild medlar ke seenywa sa go gola ka go nanya, eupša se gola gabotse mo mafelong a leganata ka gare ga themperetšha ya 17 – 28. Ga go bonolo go godiša Wild medlar go tšwa go peu, eupša go bjala peu ka Nofemere go na le kgolo e kaone go feta ka June. O inele dipeu pele ga pšalo. Tsela ye kaone ya go phatlalatša Wild medlar ke ka go bjala mašaledi.

Molaetša wa Temoša Kalafong

Tshedimošo ke ya mabaka a tša thuto le tša tshedimošo fela gomme e ka se hlathollwe bjalo ka keletšo ya kalafo. Tshedimošo ga se ya go ikemišetša go tloša keletšo ya kalafo ye e abiwago ke bašomi ba tlhokomelo ya maphelo.

Translated by Lebogang Sewela