Hemp (Cannabis sativa) ke sebjalo sa go fapana gomme se šomešetšwa dilogwa, tlhale, oli le bjalo ka dijo ebile gantši se phošetšwa bjalo ka diokobatši ka lebaka la kamano ya yona le motswalo wa yona wa go tagiša: marijuana goba ‘dagga’ (Cannabis indica).
Hemp e tšweleditšwe go tšwa go (strains) tša Cannabis sativa L. tšeo di nago le 0.1 - 0.3% THC - maemo a dumeletšego a THC a fapana go ya ka naag ye nngwe le ye nngwe. ‘Hemp’ ke lereo la dibjalo tša cannabis tšeo di bjalelwago tšhomišo ya diokobatši ya (non-euphoric).
Marijuana, hemp le cannabis ke maina a tlwaelegilego a dibjalo tša genus Cannabis. Cannabis e na le cannabinoids tša go feta 110, tšeo di akaretšago delta-9-tetrahydrocannabinol (THC), (the intoxicating and psychoactive cannabinoid) ka gare ga marijuana. THC e tsebjwa ka go hlaboša takatšo ya dijo, e fokotša bohloka le dithoto tša (euphoric).
Diteng tša THC ya cannabis k lebaka tšweletšo ya hemp e laolwa lefaseng ka moka. Le ge go le bjalo, dibjalo tša hemo ga di tšweletša THC e lekanego go tagišwa.
Hemp le Cannabinoids
Cannabinoids di hwetšagala ka gare ga mmele gomme di bohlokwa gore mmele o šome gabotse. Ke dibopego tša khemikhale tše di bopilwego ke dibjalo (phytocannabinoids) le ka gare ga mmele wa motho (endocannabinoids). Dibopego tše, gammogo le (cannabinoid receptors) ka gare ga bjoko, di bopa karolo ya tshepedišo ya endocannabinoid ka gare ga mebele ya batho. Tshepedišo ya endocannabinoid e laola neurotransmitters, e thuša ka bohloko, e amana le pelo le tshepedišo ya madi, tshepedišo ya tšhilego, gammogo le mešomo ya sebete.
Bareki ba na le kgahlego fela go cannabinoids tša ka gare ga matšoba: Cannabidiol (CBD) le tetrahydrocannabinol (THC). CBD e hwetšwa ka dikarolong tša godimo tša sebjalo sa hemp le ka gare ga matšoba a hemp gomme se a ntšhwa go tšweletša oli ya CBD-RICH ka ntle le go tagišwa.
Cannabinoids tše dingwe di akaretša cannabigerol (CBG), cannabichromene (CBC) le cannabinol (CBN). Bokgoni bja tšhomišo ya tšona bo sa balwa, eupša e bontšha kgonagalo ya kalafo ya malwetši le thušo ya go robala.
Hemp le Molao
Ka mo Afrika Borwa, hemp se sa bonwa bjalo ka diokobatši. E laolwa ke Kgoro ya Maphelo. Mola (Medicine and Related Substances Act) ke molao wo o amegago le go laola sepedišo ya hemp ka mo Afrika Borwa. Diphemiti tša go hloka low-THC cannabis tša intastering di ka fiwa ke Malaodi Pharephare wa kgoro ya Maphelo go ya ka dipeelano tša karolo ya 22A(9) (a) (i) ya Melao ya Dihlare / (Director-General of Health in terms of Section 22A(9) (a) (i) of the Medicines Act).
Diphemiti di fiwago ke South African Health Products Regulatory Authority (SAHPRA) tšeo di emelwa ke Medicines Control Council (MCC). SAHPRA di wela ka fase ga Kgoro ya tša Maphelo. Diforomo tša kgopelo ya tšweletšo ya hemp di ka hwetšwa go tšwa go dikantorong tša SAHPRA.
Diphemiti e fiwago ya tšweletšo ya hemp ke ya ‘dinyakišišo’ fela, seo se ra gore kgwebo ya tšweletšo ya hemp e sa ntše e sa kwagale gabotse, maikutlo ao a laetšwago ke yena, Gill Staniland, mong wa leloko la Cannabis Industry Development Cooperative of the Western Cape (CIDCWC).
Tšweletšo ya Hemp e be e ntše e sa le molaong ka mo United States go tloga morago ga go fela Agricultural Improvement Act in 2018. Le ge go le bjalo, batšweletši ba hemo ba swanetše go obamela melao ya mmušo wa temo gammogo le (2014 U.S. Agricultural Act) le go hwetša diphemiti tšeo di fiwago ke dikgoro tša temo.
Go ya ka karolo ya 2018 ya Molaokakanywa wa Polasa ka mo United States, tšweletšo le go fetišetša ga hemp go oketšegile nyakego ya bobedi bja hemp le setšweletšwa tša cannabidiol (CBD).
Translated by Lebogang Sewela