Go Lema Korong

© Chris Daly

Korong ya selemo e mela gabotse magareng ga dikgato tše 22 le 33 Celsius, mola e le gore korong ya e mela kaone gare ga dikgato tše 5 le dikgato tše 25 Celsius, go ya ka Tlhahlo ya Tšweletšo ya Korong ya Kgoro ya Temothuo, Kagodikgwa le Boruahlapi (DAFF). Maemo a bosa ka gabotse a swanetše go ba a fodilego le go ba monola ka lebaka la go bjalwa, go latelwa ke a sehla sa go oma se borutho go tlo bunwa.

Dinyakwa Tša Mabu

©Glenneis Kriel

Korong e nyaka a monolotšwego a mabu a serota go ya go sehlaba ka pH ya 6 go yo ga 7.5, go ya ka DAFF. Tšweletšo e tla huetšwa gampe ge mabu a na le esiti go fetiša, seo se tla dirago gore diphepo tše dingwe tša mabu di sa ba gona ka dibjalong.

Go tšweletša mašemong ao a omilego, mabu a swanetše go ba le bokgoni bjo bo botse bja go boloka meetse, go swana le mehuta ya mabu le bogodimo bjo boima bja letsopa goba lepheko leo le šitišago meetse a bolokilwego go elela. Mebung ye e omišitšwego gabotse kudu ga se a maleba tšweletšong ya mašemong ao a omilego, eupša e ka ba ya maleba go tšweletša ka nošetšong.

Nošetšo

©Louise Brodie

Sebjalo se nyaka meets a ka bago 600 mm ka ngwaga, ka fao ditirišo tša temothuo ya pabalelo, tšeo di akaretšago go lema ganyane le poloko ya metlang di šišinywa ka lebaka la pabalelo ya monola ka mašemong a tšweletšo ye e omilego.

Ka tšweletšo ya ka fase ga nošetšo, ditirišo tša meetse di swanetše go fokotšwa ka nako ya go khukhuša, di a oketšega nakong ya go tlatšwa ga diphotlwa le go emiša nakong ya go butšwa.

Phatlalatšo

©Glenneis Kriel

Korong e phatlalatšwa ka peu. Mola go le kaone go reka peu ye e hlatsetšwego ngwaga o mongwe le o mongwe, go na le balemirui ba mmalwa bao ba bolokago peu ya go bjala ka maitekelo a go fokotša ditshenyegelo. Bofokodi ke gore tšweletšo ya go tšwa peung ye e ka amego gampe ge peu e sa hlwekišwa ka tshwanelo goba go dirwa ka dibolayasenyi tše di nyakegago, bjalo k age e le tlwaelo ka peu ye e hlatsetšwego.

Ge o reka peu ye e hlatsetšwego, gape go na le tshepedišo ye o swanetšeng go latelwa ge se sengwe se swanetše go ba se sa loka ka peu, mola e le gore balemirui ba tla fela le bobona go tshola ge ba šomiša peu e bolokilwego. Peu ka fase ga ditokelo tša batswadiši ba dibjalo di ba di ka sa atološwe, e bolokilwe goba e rekišitšwego ka ntle le tumelelo tša maleba goba laksense go tšwa go beng ba ditokelo.

Ge Go Bjala Neng

©Glenneis Kriel

Peu e swanetše go bjalwa go ya ka dinako tše di kgothaletšwago tša go bjala le go bunwa mo lefelong le lengwe le le lengwe le mehutahuta, go fokotša ditahlego tše di sepelelanago le mameo a bosa tše hlodilwego ke komelelo, phišo, serame le pula.

Letšatši kgwedi la maleba la go bjala le ka fapana go tloga go sehla se tee go ya go se sengwe, ka lebaka la kamano magareng ga maemo a mangwe a tikologo, mabu le sebjalo. Ka borwa bja Kapa, ka lefelong la pula e nago marega, balemirui ka tlwaelo ba tla bjala morago ga dipula tša mathomo go tšwa bogareng bja Moranang go fihla ka Mosegamane le magareng ga bogareng bja Mopitlo le mafelelong a Mosegamane ka mafelong ao pula e nago selemo.

Dithemperetšha tše itšego di sepelago tše di nyakegago ka dikgatong tše fapafanego tša tšweletšo. Go mela, go fa mohlala, e tla direga ka fase ga dikgato tše 5 le go amega gampe ke dithempheretšha tša ka godimo ga 25 Celsius. Themperetšha ya maleba ya go mela, ka go le lengwe, ke e magareng ga dikgato tša 10 le 25 Celsius, go ya ka Tlhahlo ya Tšweletšo ya Korong. 

Mokgwa Wa Go Bjala

©Glenneis Kriel

Peu e swanetše go bjalwa ka go lekana, botebong bjo bo sa išego le ka mabung a monola. Boima bja peu bo ka fapana go tloga go 20kg/hektare go ya go 25kg/hektare mašemong ao a omilego le 90kg/hektare go ya go 120kg/hekatare mašemong ao a nošetšwago, go ya ka tlhahlo ya DAFF, ka boima bja pšalo ya dibjalo tše di fapanego le go ya ka go hwetšagala ga monola mabung. Peu e ka bjalwa ka se be le goba megoma ye me nnyane goba megoma ye e tsentšwego methalo goba dipapetlasediko. 

Balemerui ka kakaretšo ba šomiša dikgoba tša methaladi ye e bopharana ka tlase ga mašemo a omilego le methaladi ya dikgoba tše di sesane ge ba bjala korong ye e ka fase ga nošetšo.

Translated by Lawrence Ndou