Ukutjala i-Coriander

© Louise Brodie

Ukuyitjala

Ukutjala i-coriander itjalwa ngembewu.

Iindlela Zokuyitjala

Ukutjala i-coriander itjalwa balimi abayitjala ngomqcopho wokwenza lnzuzo bayitjala ehlabathini. Imbewu yayo itjalwa itjhingele nge-10 milimitha. Imbewu ye-coriander imila kuhle kodwana kombono omuhle kobana uyitjale kabili imbewu yayo nangekutlhogeka. Lokhu kwenziwa ngomtjhini okuya ngokobana indawo etjalwako ingangani. 

Iinkhundla

©Glenneis Kriel

Iintjalo ze-coriander kufanele zenzelwe iinkhundla ezihlukene nge-5 cm emareyini ayi-30 cm ukuhlukana. Lesi sitandi esitjale iintjalo ezihlangana ne-650 000 ehekutheni ngalinye. Kutjhiywa iindledlana zematregere kanye neminye imitjhini yokusebenza, esetjenziswa lokha nakutlhogonyelwa isimu nalokha nanyana kuvunwako.

Iskhathi Sokutjala

Tjala imbewu ye-coriander emasimini ekuthomeni kwetwasahlobo. ESewula Africa, kwenziwa ekuthomeni kwakaSeputemba nasele kuphunguke umbethe. 

Iskhathi Sokuyikhulisa

Lokha nakukhiqizwa i-coriander efretjhi, abanye abakhiqizi bathoma ukuvuna amakari afretjhi ngemva kwemveke ezihlanu ukuya kwezisithandathu ngemva kokobana bawatjalile.

Ukuyivundisa

Ngaphambi kokobana utjale, thatha ihlabathi encani lapha uyokutjala khona uyithumele iyokuhlolwa. Ukuhlolwalokhu kuzokukhombisa bona mhlobobani wehlabathi ozokutjala kiyo kanye nokobana ihlabathi leyo itlhoga izakhimzimba ezinjani ukobana ungatjala kiyo.

Kuphakanyiswa kobana nange ingakahlolwa ihlabathi, ungathoma ngokobana ufake i-500 kg ye-3:1:5 ihlanganiswe nehlabathi yangaphezulu eyi-15 cm ukuya ku-20 cm ngaphambi kokobana utjale. Lokhu kuzokwenza bona i-coriander imile kuhle. Ngebanga lokobana i-coriander ayitlhogi ukuvundiswa khulu, kuhle ukuhlola kobana ikhula njani uthathe isiqunto sokoba iyayitlhoga na i-nitrogen ukobana ikhule kuhle.

Ukuyivundisa

Ngaphambi kokobana utjale thatha isampula yehlabathi yalapha uyokutjala khona iyokuhlolwa. Ekuthomeni faka i-500 kg ye-3:1:5 uyirhatjhe uyihlanganise nehlabathi yangaphezulu ye-15 cm ukuya ku-20 cm yehlabathi ngaphambi kokobana utjale. Lokhu kuzokupha iintjalo ezitjha ze-coriander isithomo esihle ungavundisi ngebanga lokobana lokho kubambezela ukukhula kwamathuthumbo wayo. Vundisa ngokuya kwemiphumela yokuhlolwa kwayo okwenze ngaphambi kokobana utjale. I-200 ukuya ku-300 kg ye-3:1:5 ilungile lokha iintjalo nazihlangana kwe-20 cm ukuya phezulu izokwanela kuze kufike isikhathi okuvuna. Faka elinganako ngemva kokuyivuna ngokulandelana.  

Ukuthelelela

Abalimi abatjala ngomncopho wokwenza inzuzo bafaka ama-drip irrigation ngebanga lokobana ayindlela ehle youtlhogomela ubuswe. Istjalo se-coriander sitjhuguluka msinya sibe yimbewu nange sivunyelwa kobana sigandeleleke ngokomkhumbulo okubangwa mamanzi. Njeke nange i-coriander itjalelwa ukukhiqiza amakari afretjhi, qiniseka kobana istjalwesi sithelelelwa ngokwaneleko. Ungasitheleleli khulu ngebanga lokobana lokhu kungabanga kobana umrabhazo ubole nanyana kobana kube namabhakutheriya emakarini. Njeke kuhle ukufaka umtjhini omeda ubuswe ukwenzela kobana uhlale uhlola bona kunobuswe obungangani.

Uvula ngokobana mhlobo bani wehlabathi kanye nobujamo bezulu, vane istjalwesi sithelelelwe kuhle nasithole amanzi ahlangana kwe-25 kanye ne-30 mm ngeveke erhatjwe kabili enyangeni ezitjhisako zehlobo bese uphungula amanzi eenyangeni ezipholileko lokha nakuna izulu. Linga kobana ungatheleleli khulu ngaphambi kobana uvune, kodwana thelelela ngemva kokuvuna ukubuyisela ubuswe nange ufisa ukugcugcuzela iintjalo kobana zikhiqize godu.

Translated by Busisiwe Prudance Skhosana