Iindaba Zikagogo - Into Engenza bona Ngimomotheke

UTenjiwe Tutu usiqoqela ngokujabula nobudisi bakhe, njengalokha nakahlala emzini wesitina nokuya ehlanganweni ye- GAPA (Grandmothers Against Poverty and Aids).

Indlu ehle Yesitina

©Eric Miller

Kwanjesi sele nginento engenza bona ngimomotheke, nginendlu ehle yesitina. Ngabawa uZimu indlu yestina, kodwana ngaphakathi ehlizwenami gade ngisaba bona ngizokufela emkhukhwini. Kwathi lokha abantu bezindlu beza kimi bangitjela bona ngigirize umkhukhwami ngombana bazongakhela indlu, ngathaba khulu. Ukuza lapha kwafana nebhudango. Kubudisi ukuhlala emkhukhwini. Nakunomoya awulali ngombana udlumbana bona umkhukhwakho uzokuphephuka.

Begodu eKapa kuba nomoya iimveke. Omunye wamadodana wami khabe avuka ebusuku abambe amapala, ukwenzela bona umkhukhu ungakhambi nomoya. Awulali kuhle nakufanele ubambe amapali womkhukwakho ebusuku. Nakuna izulu kwakufanele sibeke amathunga emibhedenethu ngombana gade limanzisa iingubo zethu.

Kuthi lokha kumakhaza ngaphandle kubemakhaza kwamanikelela ngaphakathi komkhukhu. Kuzale nempukani ezinengi, ngombana kunesanda yeCape Flats. Lokha nasihlala e-Site C, into yokuthoma esasiyenza kwakukukhothama silule iinyawo zethu. Gade sithi, ’into yokuthoma ekulotjhisako nawufika ekhaya zimpukani.’ Ngelinye ilange ngise-Site C, umkhukwami watjha sasala singanalitho, lokho kwanzakalela bantu abanengi.

Nje sele nginomuzi wamambala, ngizizwa kamnandi begodu ngiyaziqhenya. Ngisatlhuwela abantu ababhubha ngaphambi kweskhathesi akhange babone izintwezi zenzeka.

Ongoletha Ukudla

©Eric Miller

Omunye wamadodakazi wami wabhubha.Kwanjesi ngihlala nenye indodakai yami, kanye nendodana yami. Indodana yami khabe isela khulu, kodwana kwanjesi unomsebenzi omuhle usebenzela urhulumende, ukulumaga ama-drain kanye nezindlu zangasese ngitjho namaswiriji. Bamulolongela ukwenza lokhu, begodu uthabele ukusebenza, ngombana wahlala iminyaka emithathu angasebenzi.

Kodwana okoloda abanye abantu imali enengi begodu bamdosela yona emrholwenakhe. Indodakazami kwesinye isikhathi iyasebenza, kodwana bamrholela amakhulu wemponde ezimbalwa ngenyanga, yoke iphelela ethikithini lesitimela lokuya lapho, begodu ngiqabanga bona akusikuhle. Njeke ngimi owondla umndeni, ngemali yomndende kanye nale engiyithola ngokukorotjha amajeresi nabonompompi ehlanganweni le ye-GAPA. Lokha abantu bathenga izinto engizenzileko sithola imadlana.

Esikhathini esinengi asinakho ukudla okwaneleko njeke kubudisi okondla umndenami woke. Kodwana ipilwami ayisibudisi njengeyeminyakeni eyadlulako. Ngizama ukubeka imithwalo yami yeminyaka eyadluko ngemva kwanjesi, ngirage ngiye phambili.

Translated by Busisiwe Skhosana