Switori swa kokwani- Swin’wana swo n’wayitela hiswona

Tenjiwe Tutu a avelana hi ntsako wa yena eku tikeriweni, ku fana naku tshama endlwini ya switina na kuya eka ntlawa wa GAPA (Grandmothers Against Poverty and Aids).

Yindlu yosaseka ya switina

©Eric Miller

Sweswi ndzina swinwana swaku ndzi nwayiterisa. Ndzi na yindlu yo saseka ya switina. Ndzi kombele eka Xikwembu yindlu leyi, kambe a mbilwini yamina andzi chuhile leswaku ndzi ta fela e mukhukhwini. Loko va People's Housing Process vatile kuta ndzi byela leswaku ndzi hahlula muhkukhu wa mina leswaku vata ndzi akela yindlu, andzi tsakile.

Ku rhurhela eka yona aswi fana na norho. Aswi tika swinene ku tshama e mukhukhwini. Loko ku ba moya awu etleli hikuva u ehleketa leswaku wuta haha na moya. Nakona e Cape Town kutshama kuri na moya lowu hetaka mavhiki. Wun’wana wa vana va mina va majaha a pfuka navusiku a khomelela tipala leswaku tinga hahi hi moya.

Awu etleli kahle loko u fanele ku khomelela mukhukhu wa wena na vusiku. Loko ku fika mpfula, a hi fanele ku veka bakiti ehenhla ka mubedwo hikuva mati ayata tsakamisa mikumba, naswona loko ku titimela e handle nale ndzeni ka mukhukhu switano. Kutlhela kuva na switsotswana leswi tlulatlulaka hikokwalaho ka sandi leringa tala e Cape Flats.

Loko hi tshama e Site C, xosungula lexi hinga xiendla loko hi fika akuri ku korhama hititshuva emilengeni. Ahi rhandza ku vula leswaku, 'Xosungula lexiku xewetaka loko u fika ekaya i switsotswana.' Kan’we, loko ndziri e Site C, mukhukhu wa mina wutshwile laha hinga sala hirihava nchumu. Leswi swihumelela vanhu votala.

Se sweswi, kuva na kaya ra kahle, ndzi titwa kahle na kutinyungubyisa. Ndzi twela vusiwana lavanga lova khale kungase fika nkarhi lowu naswona vanga kotangiki ku vona swilo leswi swihumelela.

Mutirhi ari yexe

©Eric Miller

N’wana wa mina wa nhwenyani u lovile. Sweswi ndzi tshama na lowun’wana wa nhwenyana na wa jaha, na vatukulu va mina vambirhi. Nwana wa mina wa jaha a nwa ngopfu byala, kambe sweswi una ntirho wa kahle laha a tirhaka eka mfumo, u basisa ti drain na swihambukelo xikan’we naku nghena eka ti soreji.

U leteriwile ku swiendla naswona wa tsaka swinene kuswiendla hikuva kuringana malembe manharhu ari hava ntirho. Kambe u kolota vanhu votala mali naswona vayikoka eka muholo wa yena. Nwana wa mina wa nhwenyani nkarhi wunwana una ntirho, kambe u hola mali yintsongo hinhweti naswona yihelela eka ku khandziya xitimela loko aya entirhweni.

Ndzi ehleketa leswaku swihoxekile. Hambi swiritano, himina loyi a hlayisaka ndyangu lowu sweswi. Ndzina phenxeni ya mina naswona eka Gapa ndza rhunga majesi na swipopani xikan’we naku luka. Vanhu va xava swilo leswi ndzi swiendlaka naswona hikuma swimalani eka swona. Hitala kuva hingari na swakudya sworinganela ku hlayisa ndyangu hinkwawo.

Kambe vutomi abyi tiki kufana na leswi abyiri xiswona eka malembe lawa yanga hundza. Ndzi ringeta kurivala maxangu ya mina hinkwawo kutani ndzi famba kuya e mahlweni.