I-Cauliflower

© Louise Brodie
Ibizo lesayensi: Brassica Oleracea var. Botrytis Ibizo elijayelekileko: yi-Cauliflower

Ukutlhadlhula Isitjalo

I-cauliflower lilunga lomndeni wekhabo khabitjhi–broccoli, Brussel sprouts, kanye ne-kale. I-cauliflower kuthiwa ivela e-South West Asia nanyana e-Turkey.

Ivela godu ekhabitjhini yesganga ngemva kokobana ikhambe iba namatjhuguluko amanengi, ivela njengomrorho esele siwazi gadesi eminyakeni eyi-2000 eyadlulako. Istjalwesi sinamakari ahlaza okungeneleleko azombeleze ihlokwaso eyakheke njengebholo yamathuthumbo amhlophe nekungiyo eyincenye edlekako yestjalo.

Ihloko edlekako le yamathuthumbo angakakhuli khuhle ibizwa bona yi-curd. Sitjalo esimakari esinombala ohlaza khulu ophazimako, amakari waso aphakathi kwamasenthimitha ayi-25 kuya ku-30cm ubude begodu abe anabe ngomasenthimitha ahlangana kwayi-10 kuya ku-20.

Amakari athoma abutjhelelezi begodu arondo lokha nakasesemancani kuthi lokha sele sikhulile abe made.

Imisebenzaso

Istjalwesi simthombo omuhle we-Potassium kanye ne-Vitamin B kanye ne-C. Isetjenziswa njengomthombo omuhle wama-carbohydrates kanye ne-fibre.

Amakari kanye namathuthumbaso ayadleka nanyanya isiqu esidlekako kuyihloko nanyana amathuthumbo. Amathuthumbo la ahletjhulwa phakathi bese ayastinyiwa nanyana abiliswe iskhathi esifitjhani.

Amathuthumbo waso angadliwa nalokha angakaphekwa njengesaladi. Asetjenziselwa nokwenza isobho.

Iintlhogakalo Zehlabathi kanye Nokulungiselwa Kwayo

Kuhle ukutjala i-cauliflower ehlabathini eyisanda ezele ngezinto ezifileko erhona nokukhipha amanzi kuhle. I-pH yehlabathi kufanele ibe hlangana kwe-6.5 kanye ne-7. Lungisa ihlabathakho kuseseneskhathi ngaphambi kokobana utjale kiyo ukwenzela ukupha izinto ezifileko ezifakwe kiyo iskhathi sokungenelela.

Thoma ngokuthatha amasampula wehlabathi. Nange kutlhogeka ezinye iinthako ezifana ne-lime kanye ne-pH nanyana ikhompowusti nanyana umanyoro, okuthelwa ngokuya ngemiphumela ebuya esampuleni yehlabathi. Lokhu kungenziwa emvekeni ezine ngaphambi kokutjala.

Nange iintjalo ezivala ihlabathi zizokutjalwa ngaphambi kokutjala isitjalo se-cauliflower, lokhu kufanele kwenziwe ngaphambi kweemveke eziyi-12 zokutjalwa kwe-cauliflower lokhu kwenzelwa ukupha iintjalo ezivala ihlabathi ithuba lokobana zimile.

Ngemva kweemveke ezine iintjalo ezivala ihlabathi zitjaliwe, kufanele zisikwe, zipetelwe ehlabathini engaphezulu emamilimitha ayi-500 kanye nekhompowusti, umanyoro, i-lime kanye ne-superphosphate, nakutlhogakalako.

Ngemva kweveke landelisa nanyana ulevele ihlabathi nge-disc harrow ezokulevela ihlabathi, ubese ukera uhlanganise iinsalela ezinye zeentjalo ehlabathini engaphezulu eyi-20 cm.

Ubujamo Bezulu

I-Cauliflower ingatjalwa lapho amazinga womtjhiso ahlangana kwe-15°C ukuya ku-24°C ingatjalwa godu eendaweni ezipholileko. Ayibi yihle nayitjalwe eendaweni ezimakhaza khulu lapha amazinga womtjhiso angaphasi kwe-5°C nanyana eendaweni ezitjhisa khulu ezinamazinga angaphezu kwe-30°C. Lokha nakutjhisa njalo, i-cauliflower ayibe isakhula kuhle.

Ama-Cultivars

Kukhona imihlobo eminengi emitjha yehlanganisela yama-caulifower esele atlanyiweko erhona ukujamelana nobujamo bezulu obuhlukahlukeneko.

Kuhle bona uthole iseluleko kumthengisi wembewu wangekhenu nanyana i-extension officer ngombana bazokurhona ukukupha iseluleko esifanele indawakho yomkhiqizo. Eminye imihlobo yama-cualiflower ekhona yi-Arano, Huntsmen, Juneau, Sabadel, Synergy, TSX C22, TSX C40 kanye ne-White Gold.

Translated by Busisiwe Skhosana