Ukukhiqizwa kweMango

© Westfalia Fruit

Imango ingenye yezithelo ezivame kakhulu futhi eziguquguqukayo emhlabeni kanye nokukhiqizwa okugxilwe e-Asia, ikakhulukazi i-India ne China. ENingizimu Afrika, ukukhiqizwa kwezimango kwaqala ezingxenyeni ezingaphansi kweSifundazwe SaseLimpopo kepha kwandiselwa ukufaka umkhiqizo wokukhula kwesikhathi endaweni eyomile, eshisayo yaseClanwilliam eNtshonalanga Kapa.

Izindawo Zokukhiqizwa kweMango eNingizimu Afrika

Imango yaseNingizimu Afrika ikhula ikakhulukazi ezingxenyeni ezisenyakatho-nasempumalanga yezwe. Ukutshala kukaMango eLimpopo kutholakala eSoutpansberg, eNyakatho, eCentral naseSouth Letaba, eHoedspruit kanye nasezifundeni zaseTrichardsdal nase-Ofcolaco.

Ukutshala kukaMango eMpumalanga kutholakala eKomatipoort nase-Onderberg izindawo zaseMalelane. Imangoes nayo iyatshalwa esiFundazweni saKwaZulu-Natali futhi amahektha ayi-100 atshalwe esifundeni esomile saseClanwilliam eNtshonalanga Kapa. Lezi zimango zaseWestern Cape zandisa inkathi yemango yaseNingizimu Afrika ngasekupheleni kukaMeyi.

Isikhathi seMango eNingizimu Afrika

Imango iyizithelo zasehlobo futhi ukutholakala kuqala ngasekupheleni kukaNovemba eSifundazweni saseLimpopo ezungeze iMalelane nezinhlobonhlobo zeTommy Atkins. Indawo yaseHoedspruit eLimpopo yindawo yokukhiqiza esemqoka ngokuvunwa eqala maphakathi noDisemba futhi iqeda ngasekupheleni kukaMashi. IClanwilliam eNtshonalanga Kapa iyindawo ekhiqizwa yakamuva ngenkathi yemango iqala maphakathi noFebhuwari futhi iphetha ngasekupheleni kukaMeyi nge-Keitt sekwephuzile.

Ukukhiqizwa kweMango Womhlaba

©US National Mango Board
Tommy Atkins (red) and Honey are two prominent mango cultivars grown in the USA.

Imango likhiqizwa emazweni angaphezu kwangama-90 kodwa ama-80% omkhiqizo womhlaba aqhamuka kubakhiqizi abayishumi abaphambili. Abakhiqizi bomango abaphezulu yiNdiya, China, Thailand, Pakistan, Mexico, Indonesia, Brazil, Philippines, Bangladesh neNigeria. I-India ingumkhiqizi ophambili wezimango ku-40% olandelwa yiChina ngo-11%.

Izibalo zikhombisile ukuthi i-India yathunyelwa nje ngaphezulu kwamathani angama-49 000 emango ngo-2017/18 kodwa ukukhiqizwa kwemango eNdiya ngonyaka ka-2019 kwakulinganiselwa ukuthi luphansi ngo-70% ngenxa yezimo zezulu ezibandayo ngesikhathi sezimbali ngoJanuwari.

Yize i-USA ingeyona inkampani ekhiqiza phezulu, ibingumholi ekwakhiweni kwamamango okuthengisa kakhulu futhi ingumngenisi omkhulu kakhulu wemango emhlabeni.

Izibalo zeMango Production

Imango ligcwele emabhokisini angu-4kg emakethe yokuthumela futhi athunyelwa kakhulu. Amanani amancane ahanjiswa emoyeni eNdiya, imakethe entsha yokuthekelisa yaseNingizimu Afrika.

Cishe ama-37% omkhiqizo kamango waseNingizimu Afrika othengiswa lapha njengezithelo ezidliwayo ezintsha kanti omunye u-16% usetshenziselwa ujusi. Imakethe ye-atchar imunca amanye ama-28,5% wemikhiqizo eluhlaza yemango 'eNingizimu Afrika, kuyilapho u-10% usetshenziselwa ukomisa. Amaphesenti angama-6 kuphela omkhiqizo womango lapha eNingizimu Afrika othunyelwe kwamanye amazwe ngesizini ka-2018/19.

Ngo-2018/19, ukuthunyelwa emazweni aseMiddle East kwabalelwa kuma-53% okuphelele okuthunyelwa kwemango okuvela ezweni laseNingizimu Afrika. Ukuthunyelwa kwamanye amazwe okuya e-Afrika (ikakhulukazi iBotswana neGhana) kubalwa ama-17% kanye neRussia kuthi iNetherland ngayinye ithokozise ama-6% okuthekelisa imango okwenziwa yiNingizimu Afrika.

INingizimu Afrika akuyona into yokungenisa imango enkulu kakhulu. Ukungenisa kuvela ikakhulu eMozambiki kuma-68% naseZimbabwe.

Translated by Nsika Khoza