Huna mbuno dzo vhalaho dza hezwi kanzhi zwi vha zwi tshi khou itwa nga vhuthada ha mbebo. Hu nga vha danga ḽi sina nguluvhe dzo teaho kana maitele aku bebele asi khou tevhedzwa zwavhuḓi. Zwine zwa takadza ndi zwauri vho rabulasi vhaṱuku vha Afrika Tshipembe vha ya vha na zwine vha nga ita u khwinisa bulasi ḽavho.
U Fanela u Wana Nguluvhe Dzone dza u Beba
Lwa minwaha ya 100 yo fhiraho, ho vha na lunwe lushaka lwa tshena ndapfu dzo no hula nga u ṱavhanya na dza tsadzi dzine dza vha uri dzi ya fulufhedzea na dza tshinna dza hone dza diswa nga vhafuwi vha zwa u bebisa vha Afrika Tshipembe, na hone dzi gene dza hedzi tshaka dzo no phaḓalala u mona na ḽoṱhe danga ḽa tsini. Hezwi zwo mbo ḓi khwinisa madanga a hayani uri akone u bveledza nyimelo yo dzikaho, fhedzi hezwi zwi ṱoḓa uri dzi londiwe nga vhuronwane.Arali huna mubveledzi wa ṋama ya nguluvhe ane aita zwa u dzi vhulaha nga zwifhinga,hezwi zwi ya ita danga ḽa vhuḓi la u bebela. Hedzi nguluvhe dzi vha dzine dzi gene dza vhuḓi dzo no khwinisa zwine zwa vha zwi kha danga nahone azwi tou ḓura u fana na dzine dza vha dzo tou tiwa.
Zwa u tou dzi panga murundo uri dzi kone u beba ndi zwone zwine zwa vha zwa khwine nau ṱavhanya zwi ya ṱavhanya kha u khwinisa dzi gene dangani. hezwi zwi vha zwo katela mushomo munzhi wa logistics, nḓivho na u bveledza u fhira hune danga ḽa bveledza litre nthihi nga vhege, zwi ya vha khwine zwine zwa vha zwi tshi khou amba uri ndi dza tsadzi dza 25.
Uya nga ha mulayo ani faneli u renga nguluvhe ine na sa ḓivhe tshithu ngayo- u fanela u shavha urenga kha auction na nguluvhe dzo khetheaho- ngauri hezwi zwi nga engedza khombo ya unga renga nguluvhe dzine dza vha uri dzo kavhiwa nga malwadze na dzi gene dzine dza vha uri dzi ya sogola. U fanela u amba na muḓivhi nga ha hezwi uri akone u amba nḓila dza u kona u thivhela malwadze.
U Ṋanga dza Tsadzi dza u Beba
Mushumo wa ya tsadzi muthihi fhedzi ndi u beba vhana vhane vha vha uri vha na mutakalo, vhane vha hula zwavhuḓi I nga beba luvhili nga nwaha. Vhana vhane vha bebiwa vho hula vha ya vha na mbuyelo kha rabulasi arali mme a hone atshi nga kona u dzi ṱhogomela u swika dzi tshi hula. Dza tsadzi ṱhukhu dzine dza vha uri adzi athu ḓi hwala na dzine dzo no ḓi hwala dzi nga nangiwa kha danga kana kha muhura, ane avha na nguluvhe dzi sa lwaliho, nga maanḓa vho mme vhane vha khou bva kha vho mme vha maṱhakheni.U Ṋanga ya Tshinna
Rabulasi u fanela u kona u renga dza tshinna dzine dza vha uri ndi dza vhuḓi. Zwa u shumisa ya tshinna kha mabulasi manzhi zwi ya ita uri hu vhe na malwadze a zwa vhudzekani dangani. Ya tshinna inga tshimbidzwa na mabulasi arali zwo tea na hone hu tshi khou tevhedzwa mulayo:Ya tshinna i fanela ubva kha danga ḽa tsini, na tshikalo tsho no fana tsha Biosecurity na zwine zwa sumbedza uri iya kona u bveledza.
ya tshinna a i faneli uvha ina vhushaka na ya tshifumakadzi ine ya khou i shuma, nahone i fanela u bvisa ya iswa kha vhunwe vhupo nga murahu ha minwaha mivhili u shavhisa usa tsha beba hayo.
Hu fanela uvha na ya tshinna kha dza tsadzi dzine dza swika 12 uya kha 16 a i faneli u shuma lwo no swika luraru kha vhege.
Tshifhinga tsha u ḓi Hwala tsha Nguluvhe
U bebisa nguluvhe zwina dzinwe mbalo dzine dza vha uri dzo leluwa uri u kone u kala zwine wa vha wo lugisela zwone kha u bebisa na vhuimo.Ya tshisadzi I fhisa lwa vhege tharu. Iya kona u ṱanganedza ya tshinna lwa maḓuvha mavhii kana mararu, zwine zwa amba uri inga ṱangana na ya tshinna lwo no swika luraru vhukati ha awara dza 12 uya kha 24. U fanela u bvisa dza tshinna kha ya tsadzi musi hu tshi kho shumiwa wa zwiita mafhungo uri adzi khou khakhiswa musi dzi tshi khou shuma, zwine zwa vha mithethe ya 10 uya kha 15.
Arali ya tsadzi ya fhisa lwa maḓuvha a 18 uya kha 22 nga murahu ha musi yo no shumiwa zwi amba uri u ṱangana hadzo a zwo ngo shuma, i fanela u dovha ya shumiwa nga maanḓa ho shandukiswa ya tshinna arali i hone.
Arali zwa u ṱanganisa zwo shuma ya tshisadzi i ḓo vha yo ḓi hwala lwa maḓuvha 114 uya kha 116 ( vhege dza 16 na maḓuvha mararu) inga fhedza hetshi tshifhinga na dzinwe yo gammba na dzinwe dzine dza vha uri dzi na thumbu. U swikela vhege ine dza ḓo ya dza ṱhogomelwa hone u swika dzi tshi beba.
Maḓuvha o vhalaho i saathu beba i fanela u iswa kha madzulo a khwine hune havha uri huna zwo adzela zwinzhi- unga shumisa dzi pine shaving na dzi straw, maṱari a mavhele, furu yo sala kana miri ya ḓaka. I ḓo fhedza tshifhinga tshinzhi i tshi khou ita zwiṱara zwa vhana zwine zwa vha zwavhuḓi uri i kone u londa musi i tshi beba zwavhuḓi na u bveledza mafhi.
U fanela u bvisa zwoṱhe zwine zwa nga vha zwi tshi ṱhavha uri hu vhe ho tsireledzea- makasi adzo a u dzula a fanela u vha 20 cm ubva fhasi zwine zwa nga thivhela u kwashea.
Zwa u Nwalwa Zwoṱhe Ziwne zwa vha zwi tshi Khou Itea kha Bulasi ḽa Nguluvhe
U fanela u nwala maḓuvha oṱhe ane vha uri ndi a ndeme na zwiitwa nga nguluvhe dzau, musi dzi tshi beba na kuḽele.hezwi zwi fanela u katela:
Mbalo dza ya tshisadzi( na dzina), ya tshinna yo lalaho nayo, maḓuvha a musi i tshi khou fhisa, maḓuvha a uri i yo dzula makasini na ḓuvha ḽa hone.
U fanela u nwala na vhana vha nguluvhe, hezwi zwi fanela u vha zwo katela na zwiguluzwana zwine zwa vha uri zwo bebiwa uri ndi zwingana zwo tshilaho na zwofaho. U fanela u amba na zwiguluzwana zwine zwa vha uri zwo fa zwi tshi khou mama. U nwale na maḓuvha a u aluswa zwine kanzhi zwa vha ubva kha vhege ya vhuṋa uya kha ya rathi na vhana vhane vho hula zwavhuḓi.
ndi zwa ndeme na u nwala zwithu zwoṱhe zwine zwa vha uri zwoitwa musi i tshi khou mamisa. Hezwi hu fanela u nwaliwa na musi i tshi ṱhavhelwa anaemia ine maḓuvha mararu kana a rathi, u fanela u kona u vhona dzine dza vha dza vhuḓi namusi dzi saathu beba., u lafhea zwikhokhonono zwo no dzi luma u fana a mange, u ṱhavhela, na nga nḓevhe nga zwishumiswa zwine zwa vha uri zwo tea kana wa ita tattoo. Zwa u ita tattoo kha nguluvhe zwo tendelwa vhukuma-u fanela u sedza hune ha vha hu tshi khou ambiwa nga ha u londa vhana kana u lela.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe