U Tavha
Kutavhele
Kha fhethu hune havha uri ndi huhulwane unga tavha nga mitshini. Nga vhathu vhane vha vha vha tshi khou tavhela u rengisa zwine zwa amba uri i vha i nnzhi vha fanela u i tavha nga zwiraba.Hezwi zwithusa mutavhi uri a kone u langa zwimela zwawe u dala na u ima zwavhudi. Mbeu dza hone dzi tavhiwa dzo tsa 6 mm. Musi zwiraba zwo no hula ndi hone zwi tshi fanela u bviswa zwa iswa tsimuni.
U Siana
Zwimela hezwi zwi fanela u siana 20 cm kule na kule kha dzi row dzine dza vha dzo siana 50 cm. Hafha hu fanela uvha ho hula 80 000 nga hectara. U fanela u sia ndila ya u kona u tshimbila dzi goloi na vhashumi zwi thusa na musi hu tshi khou kaniwa.Tshifhinga Tsha U Kana
U isa zwiraba tsimuni zwiiswa nga khalanwaha ya Luhuhi. Afrika Tshipembe hezwi hu do vha vhukati ha nwedzi wa Thafamuhwe uya mathomoni a Lambamai u fanela u zwiita mafhungo uri zwiraba zwimela musi vhuria vhu saathu swika, na uri nga Lutabvula zwi fanela uvha zwo no tou ima vhukuma na udi wana zwo no di wana.Unga vhea mbeu kha dzi thirei fhethu hune havha uri ho tsireledzea kana greenhouse nga Fulwi na mathomoni a Lutabvula, nahone zwiraba zwi tshi bviswa zwi fanela uvha zwo no khwatha uri zwi swike zwimele. Kanzhi zwi vha zwo no khwatha nga murahu ha vhege dza malo.
Tshifhinga Tsha U Tavha
I tavhiwa mathomoni a khalanwaha ya Lutabvula. Afrika Tshipembe unga i tavha mafheloni a nwedzi wa Thangule u swika mathomoni a nwedzi wa khubvumedzi, hu si tsha rothola.Tshifhinga Tsha U Hula
Nga murahu ha vhege dza malo i greenhouse iya kona u bveledza zwiraba zwine zwa vha uri zwo khwatha zwi nga kona uya tsimuni. Uri i bveledzwe i tshi kha di vha thethe, vhanwe vhabveledzi vha thoma u kana nga murahu ha vhege dza 12, lwa vhuvhili vha nga kona u zwiita nga autumn.Musi hu tshi kaniwa lwa vhuvhili ndi hone hune ya bveledza zwithu zwine zwa vha zwi zwinzhi. Arali yo tavhiwa zwavhudi i tshi khou thogomeliwa u nga kona u kana khayo lwa minwaha mina na mitanu. Hetshi tshimela tshi ya swika hune tsha khwatha musi tshi tshi khou hula tshi si tsha difha zwino ndi zwavhudi u shandukisa tshimela nga murahu ha minwaha mina kana mitanu.
U Nyora
Asi tshimela tshine tsha tou todesa manyoro. Nga murahu ha musi u saathu tavha, u fanela u dzhia mavu aya u toliwa. Hezwi zwi ya kona u amba lushaka lwa mavu na pfushi dzine dza vha uri dzi khou todea kha tshimela tshine tsha khou todea.Kha zwine zwa fanela u itwa, zwitevhelaho zwi nga di shumiswa arali mavu asongo ya u toliwa. Unga shela 250 kg ya 3:1:5 wa phadaladza kha mavu a nntha a 20 cm usaathu tavha zwiraba. Hezwi zwi do fha zwiraba mathomo avhudi kha u kona u diwana. Nga minwedzi ya u thoma ya 12, ndi zwavhudi uri zwimela zwihule zwi tshi ya phanda nga u shela 200 kg ya 3:1:5 wa i shela uya kha dzi row, nga Nyendavhusiku na nga Thafamuhwe. Ndi zwavhudi u shela manyoro u tshi tou fhedza u kana.
U Sheledza
Ndi tshimela tshine tsha vha uri tshi ya konda nahone a tshi todi madi manzhi. Arali tsho tavhiwa hune ha sa tou vha na u sheledza ha tshothe, mvula ine ya swika 500 mm kha nwaha iya vha yo lingana na zwa drip zwi ya vha zwo luga fhedzi ahu faneli u sheledzeswa ngauri hezwi zwi ya ita uri muri midzi yawo i vhe na malwadze na u fhungudza uvha na mapfura kha tshimela.Zwi tshi bva kha lushaka lwa mavu na mutsho tshikalo tsha u sheledza tshi nga fhambana ubva kha inwe tsimu uya kha inwe. Zwine zwa vha uri zwo lingana ndi vhukati ha 20 na 25 mm nga vhege nga tshifhinga tshine havha hu tshi khou fhisa tshilimo kana hu tshi khou na mvula. Ahu sheledzi arali ho sala vhege uri u kane, fhedzi u tshi tou fhedza u kana u fanela u sheledza na zwezwo uri hu sa vhe na mutsiko wa mavu.
Ndi zwavhudi u panga tshithu tshine tsha do shuma u kala mavu arali o oma.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe