Thyme nga Vhudalo

© Louise Brodie

Dzina la tshisaitsi: Thymus Vulgaris
Dzina lo doweleyaho: Thyme

Vhubvo hayo ndi zwipidani zwa Asia, Southern Europe na Mediterranean North Africa.

U Talusa Tshimela

Ndi tshimela tshine tsha vha uri tsho oma tshine tsha hula u swika 350 mm nga u lapfa. Tshimela tshi ya kona u bveledza matavhi manzhi ane aya kona u ita tshitaka. Matari ana muvhala mudala wo dombilelaho, avha matuku na tshivhumbeo tsha u tandavhuwela matungo. Maluvha ane akha thodzi aya sika zwine zwa nga matavhi zwo dala na muvhala wa phephulu.

Mushumo

I tshi kha di vha thethe yo omiswa iya shuma kha u fha zwiliwa munukhelelo.
I ya kaniwa i tshi khou itelwa uri ivhe na mapfura. Arali yo vhewa i tshi swika 8 uya kha 10 mm hu ya kona u bveledzwa mapfura. Mapfura ahone aya shuma sa mushonga na u kona u lafha zwilonda zwa mukuloni na u langa mutsiko wa malofha na cholesterol.

Zwine Mavu A Toda Na U Lugisela

I hula zwavhudi kha mavu ane avha uri ana mutavha hune havha na pH ine yavha vhukati ha 6.0 na 7.5. Hu saathu thoma u lugiselwa mavu hu fanela u thoma ha hwaliwa mavu matuku uri ayo toliwa na uri atoda pfushi ya hani. Ina midzi ine yavha uri yo balangana zwine zwa ita uri midzi ya hone zwi ya konda uri i tou tsa fhasi zwihulwane zwine zwa fhira 400 mm.
Zwine zwa amba uri mavu hu fanela u shumiwa ane avha uri a nntha uri akone u langea. U nga lugisa pH nga u engedza lime arali mavu o dalesa Acid wa shela manyoro wa lima mavu a nntha 300 mm lwa vhege nna uya kha thanu. Hezwi zwithusa na kha u ntsha tshene yothe ine ya nga vha inga ngomu. Wa panga tshithu tsha u sheledza wa kona u tavha Thyme.

Mutsho

Ndi tshimela tshine tsha vha uri tsho khwatha tshine tsha dzula tshodalafhala tshine tsha hula fhethu hune havha uri ndi hudala tshi vha tsha vhudi kha mutsho une wa vha vhukati ha 20°C na 30°C. Tsha vhuya tsha mela tshi ya kona u kondelela na murotholo. Mufhiso wa mavu u fanela uvha nntha ha 16°C uri i kone u takuwa. Thyme unga i tavha kha mutsho une ha vha na mvula dzine dza swikisa 500 mm nga nwaha.

Tshaka

Huna tshaka tharu dzine dza vha dzi tshi khou tavhelwa u rengiswa: Citriodorus, Zygis na Varico. Yo doweleyaho i shuma kha zwliiwa. Citriodorus ina munukhelelo na Zygis i shuma hu tshi khou bveledziwa mapfura. Varico ndi ya mapfura, ane avha a thengokhulu.
Huna tshaka dzine dza swika 200 zwino musi u tshi ta ine wa khou toda u itavha u fanela u thoma wa sedza ine ya nga hula hune wa dzula hone, wa wana na tsivhudzo ubva kha vhadivhi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe